Objavljivanje dve fotografije kvislinške Srpske državne straže (SDS) u kalendaru Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije za 2024. je kontinuitet rehabilitacije srpske kolaboracije u Drugom svetskom ratu, a kako je i sama kolabiracija bila fašizam, ovo jeste svojevrsna rehabilitacija domicilnog fašizma.
Ovim rečima istoričar Milivoj Bešlin komentariše da su u godišnjem kalendaru MUP-a objavljene dve fotografije Srpske državne straže, koja je delovala na prostoru Srbije tokom nacističke okupacije u Drugom svetskom ratu.
„Deo istorijskog razvoja MUP-a Srbije“
MUP je u saopštenju od petka, 26. januara naveo da je SDS „deo istorijskog razvoja srpske policije, pa su njihove fotografije uvrštene u kalendar (…) da bi ilustrovale izgled policije tokom okupacije“.
Navodi se da je MUP uradio istorijski kalendar sa idejom da se u različitim segmentima, kroz istorijske epohe, predstavi razvoj i izgled srpske policije, bez obzira na ideološki koncept i ulogu u pojedinim vremenima.
Kalendar, pod motom „220 godina Prvog srpskog ustanka, 220 godina policije u Srbiji“, donosi umetničke slike i fotografije od početka 19. veka do šezdesetih godina prošlog veka, a među njima su i dve fotografije koje prikazuju defile pripadnika SDS-a potpisane sa: „Parada Srpske državne straže na Terazijama u Beogradu 1942. godine“, piše Radio Slobodna Evropa.
Upravo taj potpis je razlog za Bešlina da ne sumnja u navodnu grešku.
„Neko u MUP-u je svesno i namerno želeo da uspostavi kontinuitet sa fašističkim i zločinačkim formacijama koje su bile u funkciji okupatora, odnosno, Trećeg rajha. Time nije samo izvršena rehabilitacija domaćeg fašizma, već je i legitimisana i kao poželjna predstavljena izdaja zemlje, jer je kolaboracija drugo ime za izdaju“, napominje Bešlin.
Najzad, dodaje sagovornik „Vremena“, ovo je najočitiji dokaz da se režim u Srbiji ne samo odrekao svakog antifašizma, već je one koji su imali ključni zadatak da guše svaki antifašistički otpor predstavio kao svoje istorijske uzore.
Čemu je služila Srpska državna straža?
Milan Nedić, koji je bio na čelu kvislinškog aparata u okupiranoj Srbiji, u cilju gušenja antifašističkog otpora je imao dve oružane formacije – Srpsku državnu stražu i Srpsku graničnu stražu.
SDS je osnovana 1942. sa ciljem očuvanja okupacionog fašističkog poretka i borbe protiv antifašističkih snaga. Za njih su vezani brojni zločini, a bili su poznati po surovostima kako bi, prema rečima Bešlina, uklopili okupiranu Srbiju u „novi poredak“ predvođen nacističkom Nemačkom Adolfa Hitlera.
„Ovaj skandal, osim što nam šalje poruku i o mogućim metodama kojima će se Srbije služiti u budućnosti, s obzirom na to sa kim žele da uspostave istorijski kontinuitet, nastavak je politike brutalnog istorijskog revizionizma. Ali ovo nije samo odlika aktuelnog režima… Svi režimi, od sloma socijalizma devedesetih godina, provodili su sličan ideološki koncept“, kaže Bešlin.
Podseća da su vlasti posle 5. oktobra, u vreme režima Demokratske stranke Srbije i Demokratske stranke najpre rehabilitovale kolaboraciiju i to skupštinskim rezolucijama i zakonima, a da su beogradske vlasti u to vreme kačile među gradonačelnike prestonice i sliku šefa zloglasne, fašističke policije Dragog Jovanovića.
„Reč je o konstantnoj težnji različitih političkih struktura kojima je zajedničko da baštine vrednosti i ideologiju srpskog nacionalizma da svoje ideološke pretke oslobode istorijske stigme zločina, izdaje zemlje i kolaboracije koja je bila u funkciji fašističkih okupatora. Dodatni cilj je i dalje negiranje antifašizma i odricanje od vrednosti koje je baštinio oslobodilački, partizanski pokret“, kaže Bešlin.
Rehabilitacije četničkog pokreta u Srbiji
U Srbiji je u od petooktobarskih promena pokrenut čitav niz procesa rehabilitacije četničkih vođa u vreme Drugog svetskog rata. Među njima su komandant Jugoslovenske vojske u otadžbini Dragoljub Draža Mihailović i četnički vojvoda Nikola Kalabić.
Međutim, zahtev za rehabilitaciju predsednika kvislinške Vlade Srbije tokom Drugog svetskog rata Milana Nedića Viši sud u Beogradu je odbio 2019. godine.
Nedić je bio na čelu takozvane Vlade nacionalnog spasa od avgusta 1941. do oktobra 1944. godine, u vreme nacističke okupacije u Drugom svetskom ratu.
Nakon hapšenja po oslobođenju Srbije, februara 1946. godine izvršio je samoubistvo u zatvoru.
„Srpski, kao i svi drugi nacionalizmi u Jugoslaviji, nezavisno od toga kako su započeli rat, završili su ga u kolaboraciji sa fašizmom. Zbog toga danas svi oni žele da svoje ideološke pretke i samu ideologiju oslobode istorijske krivice za zločine i kolaboraciju“, zaključio je istoričar Milivoj Bešlin, saradnik Instituta za filozofiju i društvenu teoriju u Beogradu.
