S poštovanjem prema radiju

„Ako ste vrteli FM skalu sa suzama u očima i rukama na ušima, ako vam je bila muka od ‘dragih slušalaca’ i najava pesama ‘a sada muzika’, ako ste se pitali zašto tako dugo nema ničeg u etru, ako ste želeli radio koji ceni kreativnost i strast prema kulturi, biće da je Radio Aparat internet stanica koju ste čekali. Bilo je vreme.“

Ovako je glasila najava objavljena krajem prošle godine kojom su potvrđene glasine o nastanku internet radija koji je osnovalo nekoliko poznatih autora radijskih programa koji više ne postoje ili su promijenili koncepciju. Pomenutu najavu objavio je na društvenoj mreži jedan od osnivača Radio Aparata, Vladimir Skočajić, muzički kritičar i novinar poznat kao autor emisije Gistro FM emitovane na Radiju B92, a zatim preseljene na internet. Pored Skočajića, Radio Aparat su osnovale i realizovale Svetlana Đolović, dugogodišnja urednica na Radiju Studio B, i Ana Vučković, novinarka Radio Beograda 202 i književnica. Namjera im je da njihova internet stanica kvalitetom i programom konkuriše komercijalnim radijskim stanicama koje dominiraju etrom. Konkretno, to znači da se prevashodno bave kulturom i supkulturom – što srpskoj radijskoj sceni nedostaje, i da se prema muzici odnose sa poštovanjem. Utisak da radio-stanice sa smislenim razgovorom i dobrim muzičkim programom izumiru toliko je izražen da je pisac i kolumnista Teofil Pančić nakon promjene koncepcije i imena Radija B92, pomenutoj stanici posvetio – nekrolog.

Trenutno, osim troje pomenutih osnivača, emisije na Radio Aparatu imaju ekipe knjižare „Beopolis“, časopisa „LiceUlice“, Nezavisne kulturne scene Srbije, Centra za promociju nauke, veb-portala Tegla.rs i drugi. Među autorima Radio Aparata najveća zvijezda je Srđa Anđelić, koga slušaoci povezuju sa ugašenim Radiom B92 iz vremena kada je ta stanica plijenila energijom i kreativnošću, i njegov audio projekat Mjehur Na Mreži. Ovaj nekada popularni voditelj i urednik ne robuje formama te Mjehur na Mreži može biti audio-blog, radio-drama, kratka crtica iz svakodnevnog života, muzička terapija u trajanju od nekoliko minuta ili nekoliko sati.

Gistropedia, emisija koju realizuje Skočajić, posvećena je muzičarima i bendovima muzički i emotivno bliskim autoru, a koncipirana je kao diskusija sa gostom koji ima isti ukus. Po tom principu, Vladimir Skočajić i Žikica Simić, Aleksandar D. Kostić, Ivan Tokin, Miško Bilbija i Olja Bećković razgovarali su o muzici Nila Janga, Vana Morisona, o bendovima Radiohed, Jo La Tengo i drugim.

Raznovrsnosti i kvalitetu programa doprinose i autori iz regiona, te je nedavno emitovana druga od osam epizoda radio-drame Cijankalij §218 koja je dio projekta pokrenutog povodom otvaranja javne rasprave o pravu na slobodno odlučivanje o rađanju djece, koji realizuje umjetnički kolektiv Montaž Stroj iz Zagreba.

Program se emituje uživo iz studija u beogradskoj Savamali, djela kolektiva arhitekata i galerije Kolektiv. Vladimir Skočajič objašnjava da je do saradnje došlo nakon što su uvidjeli da svima nedostaje ista stvar – radio-stanica koja će u prvom planu imati kulturu i neformatirane muzičke plej-liste. Priča o novom radiju pronijela se preporukama od „uveta do uveta“ i „od klika do klika“, pa je, kako kaže Skočajić, slušanost ovog internet radija porasla preko početnih očekivanja. „Veoma smo zadovoljni. Očekivali smo da privučemo publiku koju zanima kultura, i to smo i uspeli. Ljudima je dosta da ih mediji tretiraju kao brojke bez mozga, i mislim da su mnogi prepoznali Radio Aparat kao medij koji radi upravo suprotno – mi tretiramo umetnost i publiku s poštovanjem.“ Još jedna razlika ove internet u odnosu na radio stanice jeste što ne razmišljaju o frekvenciji. „Budućnost radija je na internetu. Za nekoliko godina to će svima biti jasno, čak i ovde u Srbiji“, uvjeren je Skočajić.

Iako internet Radio Aparat insistira na tradicionalnom duhu radija, on je i pokazatelj jednog globalnog trenda. Pomenimo samo podkastove. Za neupućene, podkast je vrsta audio-emisije nalik na emisije radijskih programa, produkcijski i sadržajno često naprednija u odnosu na njih, ali sa istom atmosferom intime i plemenitosti koju podrazumeva radio. Drama, roman, ispovest ili diskusija iz brojnih oblasti jesu samo neki od oblika koje podkast može da ima, a trajanje varira od nekoliko minuta do nekoliko sati. Slušanje podkasta podsjeća na slušanje radija, a mnogi od njih funkcionišu kao snimci radijskih emisija ili su se iz njih razvili. Neki su postali planetarno popularni i dosežu do desetina miliona slušalaca. Sve nam govori da je radio opet u modi.