Ponos i predrasude

Narodna pesma o bahatom Hasanagi iz okoline Imotskog, koji je oterao svoju mladu ženu jer nije došla da ga poseti u vojničkom šatoru gde je vidao rane sa bojišta, mnogo je više od mapiranja mentalitetskog i tradicijskog koda jednog vremena i naroda. Ona je i drama o uzaludnosti borbe sa ljudskim manama, slabostima i predrasudama.

Odluka da zaigraju Hasanaginicu Ljubomira Simovića, jednog od najvećih pesnika sa ovih prostora, donela je Regionalnom pozorištu u Novom Pazaru i rediteljki Andrijani Videnović prednost da se tumači najtananija poezija u dramskoj formi, ali i nimalo lak zadatak, da se ta poezija scenski opravda, učini istinitom, životnom, uverljivom i kadrom da donese katarzu.

Glumci Regionalnog pozorišta u Novom Pazaru, koje je sve poznatije po svom dobro osmišljenom repertoaru – koji se oslanja i na tradicionalna i na moderna dramska dela (direktorka Aida Kožar) i čini da ponovo zaživi duh pozorišne umetnosti, poslednjih godina utihnuo u Pazaru – učinili su Simovićev tekst uzbudljivim, pravim povodom za preispitivanje mogućnosti i želje da se slabo ljudsko biće izbori sa pošasti vremena i diktatom sredine, jasno je, bez srećnog kraja.

Ovu pretpostavku, važnu za teatar od antike do danas, da se gledalac identifikuje i proživi nesreću protagoniste, odlično je shvatila i vrlo tačnim glumačkim sredstvima pronela kroz predstavu Anđela Marić, u ulozi Hasanaginice. S obzirom na to da joj dramski predložak nije dao mogućnost da je vidimo i u trenucima njene radosti, tuga koja postaje sadržaj njenog života, kada je odvajaju od novorođenčeta i udaju za mrtvog imotskog kadiju, bila je u tumačenju Marićeve stvarna i dobro gradirana, ispunjena njenim bolnim otporom. Tu borbu je rediteljka Andrijana Videnović dodeljujući Hasanaginicu Anđeli Marić unapred dobila, jer je mlada glumica našla pravi ton da patnju učini ne samo stvarnom nego i scenski opravdanom. U sceni sukoba sa nasilnim bratom, Begom Pintorovićem (upečatljiv Rifat Rifatović, ujedno i dizajner svetla u predstavi), Hasanaginica Anđele Marić je osvešćena žena, koja nema više šta da izgubi. Ona ide ravno u smrt, nad kolevkom izgubljenog deteta, i ta izvesnost joj daje snagu da se podigne i usprotivi.

Dušan Živanić, kao Hasanaga, pokazao je prostudiranim glumačkim instrumentima slabost Hasanage u njegovoj fizičkoj i mentalitetskoj nasilnosti. Spolja silan, neosetljiv, tiranin prema mladoj, osetljivoj Pintorovićevoj (Hasanaginici), Hasanaga pati u sebi zbog velike razlike u društvenom statusu između njega i mlade supruge, i to ga izjeda. Jusuf (još jedna dobra mera u glumi Albina Salihovića) njegov je alter ego, onaj slabi, nežni deo njega, koji mu poručuje da se sve plaća i da nasilje donosi nesreću i novo nasilje. Hasanaga Dušana Živanića, već svojom fizičkom pojavom izaziva strah, ali i sažaljenje. I tu je rediteljka imala dobar osećaj za glumačku podelu i „demfovanje“ jačine Hasanagine pojave i vike.

Majka Bega Pintorovića (Lemana Bećirović), možda najveće iznenađenje u ovoj predstavi, učinila je ovaj tragični lik višeslojnim, kontroverznim, dostojnim akterom tragedije kćeri i sina. Zbog scena histeričnog smeha, Hasanaginog jeda, i scena skidanja čini sa Hasanaginice („izlivanje strave“) Lemana Bećirović zaslužuje nagradu za dramsku minijaturu.

Igrana između belih zastora nedužnosti (scena i kostim Dejan Pantelić), u odličnom, fantazmagoričnom muzičkom ambijentu Harisa Šećerovića (glumac u predstavi), obogaćena svedenim scenskim pokretom (Vera Obradović), Hasanaginica Ljubomira Simovića je u Novom Pazaru delovala drugačije nego u dosadašnjim izvođenjima. Na sceni novopazarskog Regionalnog pozorišta dobila je markesovsku začudnost, magijski realizam, i kroz taj Makondo je svoje glumce i Simovićevu poeziju Andrijana Videnović provela kao kroz lavirint ponosa, sramote i kajanja, sa dobrim osećajem i za dramsko i za poetsko.

U tome su joj pomogli Sandra Miljković (Hasanagina majka), kao i klasa studenata četvrte godine glume sa Internacionalnog univerziteta u Novom Pazaru (Semir Gicić, Emir Plojović, Haris Đerlek, Zehra Ajbar, Vahid Džanković).

S obzirom na uslove scene Regionalnog pozorišta u Novom Pazaru, za koje Ministarstvo za kulturu treba da se pobrine, zbog izuzetnog značaja i kvaliteta ovog teatra, „dramsku“ ulogu u predstavi je, svakako, imao i organizator teatra Muzafer Župljanin.