Novi Sad: Tragedija i posledice
Ukazom U br. 392 od 8.3.1947. godine bio je lišen osnovnih ljudskih prava i sloboda, kao što su pravo na državljanstvo, pravo glasa i pravo na imovinu, dakle prava i sloboda garantovanih svim međunarodnim konvencijama i deklaracijama
Viši sud u Beogradu doneo je dana 10. jula 2015. godine rešenje kojim je usvojen zahtev za rehabilitaciju NjKV kralja Petra II Karađorđevića, rođenog dana 6.9.1923. godine u Beogradu, preminulog 3.11.1970. godine u Denveru, Savezna država Kolorado, SAD i utvrdio da je NjKV pok. kralj Petar II Karađorđević rehabilitovan po sili zakona, te da je Ukaz – U br. 392 od 8.3.1947. godine Predstavništva Prezidijuma Narodne Skupštine FNRJ, kojim je kralju oduzeto državljanstvo i konfiskovana celokupna imovina, u odnosu na rehabilitovano lice NIŠTAV od trenutka donošenja, kao i da su ništave sve pravne posledice ove odluke, uključujući i kaznu konfiskacije imovine.
Prilikom donošenja odluke sud je utvrdio da je NjKV kralj Petar II Karađorđević bio žrtva progona i nasilja političke i ideološke netrpeljivosti, koji je vršen od tadašnje vlasti prema politički nepodobnim licima, što svedoči o njenoj autoritarnoj prirodi i potrebi da se nametne ideologija vladajuće klase. Naime, pomenutim Ukazom iz 1947. godine, kako je to utvrđeno u presudi, kralj Petar II Karađorđević, bio je lišen osnovnih ljudskih prava i sloboda, kao što su pravo na državljanstvo, pravo glasa i pravo na imovinu, dakle prava i sloboda garantovanih svim međunarodnim konvencijama i deklaracijama, međunarodnim aktima o slobodama i pravima, koja su ratifikovana od strane Republike Srbije i koja su na taj način postala deo unutrašnjeg prava.
( Rehabilitovan NjKV kralj Petar II Karađorđević, VIŠI SUD U BEOGRADU 31.08.2015. )
Prvorođeni sin Kralja Aleksandra I i Kraljice Marije, Kralj Petar II, rođen je u Beogradu 6. septembra 1923. Kumovi na krštenju bili su mu engleski Kralj Džordž VI i Kraljica Elizabeta (kasnije Kraljica Majka Velike Britanije). Posle osnovnog obrazovanja koje je stekao na Dvoru, pohađao je školu u Engleskoj, iz koje se vratio posle atentata na njegovog oca 1934. Pošto je tada bio maloletan i imao svega 11 godina, kraljevsko upravljanje zemljom preneto je na Namesništvo koje se sastojalo od tri regenta, među kojima je bio i njegov stric Princ Pavle Karađorđević.
Početak Drugog svetskog rata 1939. stavio je Kraljevinu Jugoslaviju pred tešku odluku: da li da pristupi Trojnom paktu (Nemačka – Italija – Japan) ili da se suprotstavi neuporedivo snažnijem neprijatelju. Odluka Princa Pavla da potpiše ponuđeni ugovor naišla je na žestoke proteste u zemlji, koji su 27. marta 1941. doveli do krize vlade i državnog udara. Kralj Petar proglašen je punoletnim, i odmah preuzeo ovlašćenja od Namesništva.
Jugoslovenska vojska nije mogla da se odupre predstojećoj invaziji nacističke Nemačke koja je usledila: Jugoslavija je bila okupirana za 11 dana. Kralj Petar II bio je primoran da zajedno sa vladom emigrira, prvo u Grčku i Palestinu, a zatim u Egipat. U junu 1941. stigao je u Englesku, gde je prihvaćen kao simbol protivljenja nacizmu. Za vreme svog izbeglištva Kralj Petar II je dovršio školovanje u Kembridžu, nakon čega se pridružio engleskom Kraljevskom vazduhoplovstvu (RAF).
Uprkos slomu jugoslovenske vojske u zemlji su oformljena dva suparniča pokreta otpora. Prvi je bio rojalistički na čelu sa generalom Dragoljubom (Dražom) Mihajlovićem, Ministrom odbrane vlade u izgnanstvu. Drugi je bio komunistički partizanski pokret, koji je vodio komunista Josip Broz – kasnije poznatiji kao Tito. Posledica je bio krvavi građanski rat.
Saveznici su najpre podržavali Mihajlovića, a onda su se preorijentisali na Tita. Godine 1944, u pratnji sovjetskih tenkovskih brigada, partizani su ušli u Beograd i oformili komunističku vladu. Naredne godine, u novembru, monarhija je nezakonito, bez referenduma ukinuta, a Jugoslavija se preobrazila i tokom više od četiri decenije ostala totalitarna jednopartijska država pod vlašću komunističke partije.
Kralj Petar II nikada nije abdicirao. Godine 1947. komunistička vlast je oduzela državljanstvo i konfiskovala imovinu Kraljevskoj Porodici. U izgnanstvu je prvo živeo u Londonu sa svojom suprugom, grčkom i danskom princezom Aleksandrom (od 1944. godine) i sinom Aleksandrom, rođenim 1945. godine. Poslednje godine života proveo je u Americi. Posle duge i teške bolesti umro je u denverskoj bolnici 3. novembra 1970, a sahranjen je u crkvi Svetog Save u Libertvilu. On je jedini kralj sahranjen u Sjedinjenim Američkim Državama. Njegovi posmrtni ostaci su preneti u Zadužbinsku Crkvu Svetog Đorđa na Oplencu 26.maja 2013.
SLUŽBENI LIST FEDERATIVNE NARODNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE
Petak, 1 avgust 1947
Strana 796 — Broj 64
U K A Z
Na osnovu člana 16 stav 3, člana 17 stav 2 Zakona o državljanstvu Federativne Narodne Republike Jugoslavije od 1 jula 1946 godine i na osnovu člana 14 stav 3 Zakona o vrstama kazni od 14 avgusta 1946 godine, a u vezi člana 4 tačke 23 Zakona o Prezidijumu Narodne skupštine FNRJ, Pretsedništvo Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ
o d l u č u j e:
Oduzima se državljanstvo Federativne Narodne Republike Jugoslavije i konfiskuje celokupna imovina:
Petru Aleksandra Karađorđevića,
Aleksandru Petra Karađorđevića,
Tomislavu Aleksandra Karađorđevića,
Andreju Aleksandra Karađorđevića,
Mariji Aleksandra Karađorđevića,
Pavlu Arsena Karađorđevića,
Olgi Pavla Karađorđevića,
Aleksandru Pavla Karađorđevića,
Nikoli Pavla Karađorđevića,
Jelisaveti Pavla Karađorđevića,
sada svi u inostranstvu.
Sprovođenje ove odluke poverava se Vladi Federativne Narodne Republike Jugoslavije.
U. br. 392 8 marta 1947 godine Beograd
Pretsedništvo Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije
| Sekretar, | Pretsednik, | ||
| Mile Peruničić, s. r. | dr Ivan Ribar, s. r. |
Arhiva nedeljnika Vreme obuhvata sva naša digitalna izdanja, još od samog početka našeg rada. Svi brojevi se mogu preuzeti u PDF format, kupovinom digitalnog izdanja, ili možete pročitati sve dostupne tekstove iz odabranog izdanja.
Vidi sve
