Inspekcija za episkopa Artemija

Eparhija raško prizrenska izdala je u sredu, 10. februara saopštenje u kom obaveštava javnost da je episkop raško prizrenski Artemije tog dana u privremenom sedištu eparhije u Gračanici primio izaslanike Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve čiji je zadatak bio da ga saslušaju i pregledaju finansijsko-materijalno poslovanje te eparhije.

Reč je o realizaciji odluke donete na sednici Sinoda 5. februara, jednoj od prvih koje su održane nakon ustoličenja patrijarha Irineja, navodi se u saopštenju. Episkop Artemije je, kako se navodi, izaslanicima uručio pisanu izjavu, „datu u punoj spremnosti da se štite u muci rođena i odana duhovna čeda, koristeći pravo arhijereja i duhovnika pri određivanju stepena pripadajućeg mu klira“. U saopštenju se citira vladikin odgovor iz nedavnog intervjua u kome on „interesovanje pojedinih zapadnih ambasada za eventualna personalna rešenja na čelu eparhije“ ocenjuje kao „nedopustivo mešanje sila ovoga sveta u život Crkve“ i izražava nadu da „takvo njihovo interesovanje neće naći oslonca i podrške u krilu SPC“.

Kako stoji u saopštenju, u eparhiju je došlo pet izaslanika Sinoda, među kojima su dvojica vladika – crnogorsko-primorski Artemije je odbio da razgovara sa njima, što se može naslutiti iz saopštenja i informacije da je posetiocima uručena Artemijeva pisana izjava. Takođe nezvanično, episkopi koji su predvodili delegaciju, usmeno su obavestili da će predložiti Sinodu da imenuje administratora – tutora vladici raško-prizrenskom. Prema pisanju dnevnog lista „Politika“, na osnovu tvrdnji neimenovanih izvora iz SPC, „saslušanje vladike raško-prizrenskog Artemija juče u privremenom sedištu eparhije u Gračanici i ispitivanje finansijskog poslovanja predstavljaju psihološki pritisak na episkopa da se povuče sa tog položaja ili da se on smeni“.

U avgustu 2008. godine, u jeku sukoba između episkopa Artemija i Amfilohija oko toga ko se kome meša u nadležnosti i „vršlja po eparhiji“, na sajtu Patrijaršije iznenada je osvanuo faksimil saborske odluke donete dve godine ranije, kojom se od vladike Artemija traži da ugasi Eparhijski centar „Rade Neimar“, da duhovni i misionarski centar „Atos“ u Beogradu prenese u vlasništvo Patrijaršijskog upravnog odbora, kao i da „u skladu sa kanonima i Ustavom Srpske pravoslavne crkve reši vlasništvo nad kućama u Beogradu, Sremčici i Banji Koviljači“, jer „nema pravo da poseduje nekretnine van područne mu eparhije“. Nešto kasnije ispostavilo se da se kuće u Sremčici i Banji Koviljači već vode kao vlasništvo eparhije, međutim, dokumentacija o poslovanju EC „Rade Neimar d.o.o.“, koja je dospela do medija, potvrđuje da je vlasnik kuće u Bistričkoj ulici u Beogradu episkop Artemije.

U toj dokumentaciji stoji da je Eparhijski centar „Rade Neimar“ osnovan 2003. kao preduzeće za građevinarstvo, trgovinu i usluge. U osnivačkom kapitalu firme Raško-prizrenska eparhija učestvovala je sa 1600 evra. Iste godine, eparhija na čijem je čelu Artemije, bez znanja Crkve, sklapa ugovor sa Predragom Subotičkim, kome odobrava da u svim poslovima zastupa Eparhiju i, kako piše u dokumentu, firma godinama Srpskoj pravoslavnoj crkvi ne uplaćuje neophodne dažbine. Episkop Artemije ovu građevinsku firmu preporučivao je i državnim organima. U izveštaju se navodi da je 18. novembra 2005. Artemije ponudio tadašnjem premijeru Vojislavu Koštunici da za 100 miliona dinara radi na obnovi crkava na Kosovu. Osim sa premijerom, želeo je da posluje i sa državnim firmama, pa u finansijskom izvešaju EC-a „Rade Neimar“ stoji da je Telekom Srbije angažovao ovu firmu za postavljanje optičkih kablova. U vreme izbijanja ovog skandala u Telekomu su tvrdili da sa tim preduzećem nikada nisu imali ugovor. S druge strane, bivši ministar za kapitalne investicije Velimir Ilić potvrdio je medijima da mu je episkop Artemije 2006. godine ponudio poslovnu saradnju u izgradnji montažnih kućica na Kosovu.

Sinod zamera Artemiju i to što je svog sekretara Simeona Vilovskog proizveo u čin arhimandrita bez saglasnosti Svetog sinoda, što je kanonski prekršaj. Još za života patrijarha Pavla od Artemija je traženo da razreši svih dužnosti igumana manastira Banjska, arhimandrita Simeona. Artemije do sada nije postupio po dopisima iz Sinoda. Osim navedenog, tu je i trogodišnji sukob u eparhiji raško-prizrenskoj, na relaciji vladika Artemije – vikarni episkop lipljanski Teodosije oko pitanja obnove manastira srušenih i oštećenih u pogromu 2004. godine. Sukob je dostigao vrhunac u leto 2008. godine kada je Artemije razrešio dužnosti Teodosija i njegovog zamenika, oca Savu Janjića. U manastiru Visoki Dečani došlo je i do fizičkog sukoba prilikom jedne Artemijeve posete. U tuči je je povređen otac Simeon, episkopov sekretar, a odluku o razrešenju vladike Teodosija Sinod je poništio.