Trideset tri: Njutnova računica Hristovih godina

Godine 33. nove ere Rimsku imperiju pogodila je velika finansijska kriza. Kako nije bilo dovoljno novca u opticaju, propale su mnoge patricijske porodice, a cezar Tiberije je osnovao neku vrstu kreditne banke. Iste godine je na istoku carstva, na teritoriji današnje Srbije, izgrađen put Via militaris, šest metara širok kameni vojni put koji će više od hiljadu godina biti veza između Beograda i budućeg Konstantinopolja, pisao je u članku pod naslovom „Tridest tri“ Slbodan Bubnjević.

No, za savremenu civilizaciju mnogo značajnija tekovina povezana je sa neobičnim dešavanjima u udaljenoj Judeji, gde je, prema poznatoj hrišćanskoj legendi, upravo te godine na Golgoti kod Jerusalima razapet Isus Hrist. Broj godina koje je Hrist imao u trenutku smrti, a za koji se ustaljeno veruje da ih je bilo 33, svojevremeno je pokušao da tačno izračuna engleski fizičar Isak Njutn (1643–1727).

Na osnovu razlika julijanskog i hebrejskog kalendara, kao i relativne vidljivosti mesečevog srpa, Njutn je zaključio da se raspeće desilo trideset tri godine od prve godine nove ere, 23. aprila 34. n.e. Međutim, više savremenih istraživanja, uključujući i jednu računarsku simulaciju, pokazuju da je Hrist stradao upravo 33. godine n.e. To zapravo znači da je u trenutku raspeća imao mnogo više od 33 godine, pošto se uobičajeno smatra da je astronom i kaluđer Dionizije Eksigus (470–544) pogrešio pri uspostavljanju početka hrišćanske ere i da je Hrist najverovatnije rođen 4. godine p.n.e. Pored Isusa iz Judeje, veruje se da su 33 godine živele i brojne druge istorijske ličnosti – verovatno je najslavniji vojskovođa Aleksandar Makedonski (356–323 p.n.e).

Oko broja 33, koji se rastavlja na dva prosta broja 3 i 11, a u računu predstavlja sumu prva četiri faktorijela (1!+2!+3!+4!), pletu se svakojake tradicije. Tako u verziji sa Hristovim brojem godina, ima 33 čvora u takozvanoj maloj brojanici (velike imaju i po 50, 100 ili 108 čvorova), koja se najčešće koristi kao profani ukras za ruku ili čak retrovizor automobila.

No, broj 33 se vezuje i za druge simbole – u radio-komunikaciji 33 kod se koristi da označi vanrednu situaciju, u simbolu Ujedinjenih nacija postoje 33 znaka, 33 slova čine rusku azbuku, a 33 sreće je fraza koja se kod slovenskih naroda često javlja u bajkama, kao i 33 bogataša ili 33 nevolje.

U prirodi, 33 nukleona čine jezgro atoma arsenika, metaloida raznih boja koji je kroz istoriju bio popularan kao prilično ubitačan otrov. Uz to, 33 odsto površine Zemlje čini pustinja, a posebno je zanimljivo da će proći tačno 33 godine svaki put pre nego što se Sunce izađe na potpuno istom mestu na horizontu.

Osim pokušaja da izračuna Hristove godine, Njutn se u svojim ezoteričnijim istraživanjima bavio i prognoziranjem dana kada Sunca više neće biti na horizontu, pa je tako ustanovio da se kraj sveta može očekivati 2060. godine. Ako je Njutn bio u pravu, svaki izlazak Sunca koji sada vidimo, poslednji put se događa baš na tom mestu.

Čitajte dnevne vesti, analize, komentare i intervjue na www.vreme.com