Beograd, jul 2001.
S A D R ŽA J
I Osnovne odredbe 1-3
II Jedinice lokalne samouprave 3-8
III Organi jedinica lokalne samouprave 8 – 17
IV Neposredno učešće građana u ostvarivanju lokalne samouprave 17 – 18
V Mesna samouprava 19 -20
VI Finansiranje jedinica lokalne samouprave 20 – 27
VII Odnosi organa jedinica lokalne samouprave i organa Republike 28 – 30
VIII Saradnja i udruživanje jedinica lokalne samouprave30-31
IX Simboli, praznici, nazivi delova naseljenih mesta u jedinici lokalne samouprave 31 – 32
X Zaštita lokalne samouprave 32 – 34
XI Prelazne i završne odredbe 34
I OSNOVNE ODREDBE
Član 1.
Lokalna samouprava se ostvaruje neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika, upravljanjem javnim poslovima od neposrednog, zajedničkog i opšteg interesa za lokalno stanovništvo.
Zakonom se mogu utvrditi pojedina prava u ostvarivanju lokalne samouprave i za strane državljane koji imaju prebivalište, duže borave ili se bave poslovnom delatnošću na teritoriji jedinice lokalne samouprave.
Građani koji imaju biračko pravo i prebivalište na teritoriji jedinice lokalne samouprave, upravljaju poslovima lokalne samouprave, u skladu sa ustavom, zakonom i statutom.
Član 2.
Lokalna samouprava se ostvaruje u opštini, gradu i gradu Beogradu, (u daljem tekstu: jedinice lokalne samouprave).
Član 3.
Jedinici lokalne samouprave zakonom se može poveriti obavljanje pojedinih poslova iz okvira prava i dužnosti Republike i Autonomne pokrajine.
Za obavljanje poverenih poslova Republika i Autonomna pokrajina obezbeđuju sredstva.
Član 4.
U poslovima izvornog delokruga, jedinica lokalne samouprave donosi propise samostalno, u skladu sa svojim pravima i dužnostima utvrđenim ustavom, zakonom i statutom.
U poverenim poslovima, jedinica lokalne samouprave donosi propise i opšte i pojedinačne akte i obavlja upravne radnje na osnovu i u okviru izričitog ovlašćenja datog zakonom kojim joj se određeni poslovi poveravaju.
Član 5.
Organi jedinice lokalne samouprave su: skupština opštine, predsednik opštine i lokalna uprava.
Član 6.
U vršenju izvornih poslova, jedinica lokalne samouprave ima puna i isključiva prava koja ne mogu biti uskraćena ili ograničena osim u vanrednim situacijama i pod uslovima utvrđenim zakonom, u skladu sa ustavom.
Član 7.
Jedinica lokalne samouprave se finansira iz izvornih prihoda, utvrđenih ovim zakonom, ustupljenih prihoda, kao i dopunskih sredstava pod uslovima i na način utvrđen zakonom.
Član 8.1
Jedinica lokalne samouprave ima pravo korišćenja i raspolaganja sredstvima u državnoj svojini, u skladu sa zakonom.
Član 9.
Jedinica lokalne samouprave za obavljanje svojih prava i dužnosti i za zadovoljavanje potreba lokalnog stanovništva može osnovati preduzeća, ustanove i druge organizacije koje vrše javnu službu u skladu sa zakonom i statutom.
Jedinica lokalne samouprave može ugovorom, na načelima konkurencije i javnosti, poveriti pravnom ili fizičkom licu obavljanje poslova iz stava 1. ovog člana.
Član 10.
Radi zadovoljavanja potreba i interesa lokalnog stanovništva u selima se osniva mesna zajednica i drugi oblici mesne samouprave, u skladu sa zakonom i statutom.
Mesne zajednice i drugi oblici mesne samouprave mogu se obrazovati i u gradovima.
Član 11.
Međusobni odnosi državnih organa i organa jedinice lokalne samouprave zasnivaju se na pravima i obavezama koji su utvrđeni Ustavom i zakonom.
Član 12.
Lokalna samouprava uživa pravnu zaštitu u skladu sa ustavom i zakonom.
Član 13.
Osnovni pravni akt jedinice lokalne samouprave je statut.
Statutom se uređuju naročito: prava i dušnosti jedinice lokalne samouprave i način njihovog ostvarivanja, broj odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave, organizacija i rad organa, način upravljanja građana poslovima iz nadležnosti jedinice lokalne samouprave, osnivanje, rad i oblici mesne samouprave, uslovi za pokretanje građanske inicijative i druga pitanja od značaja za jedinicu lokalne samouprave.
Član 14.
Teritorija jedinice lokalne samouprave utvrđuje se zakonom.
Član 15.
Jedinica lokalne samouprave ima svojstvo pravnog lica.
Član 16.
Jedinice lokalne samouprave sarađuju i udružuju se radi ostvarivanja zajedničkih ciljeva, planova i programa razvoja, kao i drugih potreba od zajedničkog interesa.
Jedinice lokalne samouprave mogu osnivati svoja udruženja, sarađivati i udruživati se u međunarodne organizacije lokalnih vlasti i sarađivati sa jedinicama lokalne samouprave drugih država u skladu sa ustavom i zakonom.
Član 17.
Jedinica lokalne samouprave može imati svoje simbole i praznik, u skladu sa zakonom i statutom.
II JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE
1. Osnivanje i teritorija jedinice lokalne samouprave
Član 18.
Osnivanje i ukidanje jedinice lokalne samouprave, utvrđivanje njene teritorije i sedišta, menjanje područja i granica i vođenje evidencija o naseljenim mestima koja čine teritoriju jedinice lokalne samouprave, uređuje se zakonom.
Član 19.
Teritoriju jedinice lokalne samouprave čini područje jednog ili više naseljenih mesta, odnosno katastarskih opština koje ulaze u njen sastav.
Teritorija za koju se osniva jedinica lokalne samouprave predstavlja prirodnu i geografsku celinu, ekonomski povezan prostor, koji poseduje razvijenu i izgrađenu komunikaciju među naseljenim mestima, sa sedištem kao gravitacionim centrom.
Član 20.
Osnivanje novih jedinica lokalne samouprave, ukidanje ili spajanje postojećih, promena granica i sedišta jedinice lokalne samouprave vrši se zakonom, uz prethodno pribavljeno mišljenje građana, skupština jedinice lokalne samouprave kojih se te promene tiču, odnosno i skupštine autonomne pokrajine za jedinice lokalne samouprave na teritoriji autonomne pokrajine.
Alternativa: Osnivanje novih jedinica lokalne samouprave, ukidanje ili
spajanje postojećih, promena granica i sedišta jedinice
lokalne samouprave vrši se zakonom, uz prethodno
sproveden referendum lokalnog stanovništva kojeg se te
promene tiču.
2. Pravni status jedinice lokalne samouprave
Opština
Član 21.
Opština je osnovna teritorijalna jedinica u kojoj se ostvaruje lokalna samouprava.
Član 22.
Opština statutom, odlukom ili drugim opštim aktom bliže uređuje način, uslove i oblike ostvarivanja prava i dužnosti iz njenog izvornog delokurga.
2.1. Izvorni delokrug
Član 23.
Opština, preko svojih organa, u skladu sa ustavom i zakonom:
1) donosi planove i programe razvoja od lokalnog značaja i podstiče razvoj privrede i preduzetništva;
2) donosi urbanističke planove i akte za njihovo sprovođenje, obezbeđuje uslove i organizuje poslove urbanističkog planiranja i izdaje urbanističke dozvole za objekte od lokalnog značaja;
3) donosi budžet i završni račun budžeta;
4) osniva komunalne službe, ustanove i javna preduzeća za vršenje poslova od lokalnog značaja i vrši nadzor nad njihovim radom;
5) obrazuje organe, organizacije i službe za potrebe opštine i uređuje njihovu organizaciju i rad;
6) donosi programe uređenja građevinskog zemljišta, uređuje i obezbeđuje vršenje poslova uređenja i korišćenja građevinskog zemljišta, utvrđuje i ubira naknadu za korišćenje građevinskog zemljišta;
7) stara se o očuvanju prirodnih vrednosti na svojoj teritoriji i donosi programe razvoja zaštite životne sredine;
8) uređuje i obezbeđuje korišćenje poslovnog prostora, utvrđuje i ubira naknadu za korišćenje poslovnog prostora i vrši nadzor nad korišćenjem poslovnog prostora (alternativa: poslovnog prostora u privatnoj svojini);
9) sprovodi postupak iseljenja bespravno useljenih lica u stanove i zajedničke prostorije u stambenim zgradama;
10) stara se o održavanju stambenih zgrada i bezbednosti njihovog korišćenja, utvrđuje naknadu za održavanje zgrada kojima opština upravlja;
11) uređuje i obezbeđuje uslove za obavljanje i razvoj komunalnih delatnosti;
12) uređuje i organizuje prevoz u mesnom, međumesnom i lokalnom saobraćaju, uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa autotaksi prevozom;
13) uređuje i obezbeđuje prevoz u linijskoj plovidbi na teritoriji jedinice lokalne samouprave;
14) uređuje i organizuje održavanje i korišćenje parkova, zelenih i rekreacionih površina i drugih javnih površina lokalnog značaja;
15) uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa održavanjem grobalja i sahranjivanjem;
16) uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa regulacijom, održavanjem i korišćenjem korita reka i vodotokova lokalnog značaja;
17) uređuje i obezbeđuje uslove za izgradnju i održavanje ulica, lokalnih, seoskih, poljskih i drugih nekategorisanih puteva;
18) uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa javnim parkiralištima i načinom njihovog korišćenja i održavanja;
19) uređuje i obezbeđuje uslove za održavanje javnih sajmova lokalnog značaja;
20) osniva robne rezerve i utvrđuje njihov obim i strukturu, uz saglasnost nadležnog ministarstva, radi zadovoljavanja potreba lokalnog stanovništva;
21) osniva ustanove i organizacije u oblasti osnovnog obrazovanja, kulture, primarne zdravstvene zaštite, fizičke kulture, sporta, dečje i socijalne zaštite i turizma od lokalnog značaja, prati i obezbeđuje njihovo funkcionisanje i učestvuje u upravljanju njihovim radom;
22) organizuje vršenje poslova u vezi sa zaštitom kulturnih dobara od lokalnog značaja, podstiče razvoj kulturno-umetničkog amaterizma i stvara uslove za rad muzeja i biblioteka i drugih ustanova kulture čiji je osnivač;
23) uređuje i organizuje zaštitu od elementarnih i drugih većih nepogoda i zaštitu od požara i stvara uslove za njihovo otklanjanje odnosno ublažavanje njihovih posledica;
24) donosi osnove zaštite, korišćenja i uređenja poljoprivrednog zemljišta i stara se o njihovom sprovođenju, određuje erozivna područa, stara se o korišćenju pašnjaka i odlučuje o privođenju pašnjaka drugoj kulturi;
25) uređuje i utvrđuje način korišćenja i upravljanja izvorima, javnim bunarima i česmama, utvrđuje vodoprivredne uslove, izdaje vodoprivredne saglasnosti i dozvole za objekte lokalnog značaja;
26) stara se i obezbeđuje uslove za očuvanje, korišćenje i unapređenje područja sa prirodnim lekovitim svojstvima i upravlja područjima sa prirodnim lekovitim svojstvima na kojima je uspostavljen poseban režim zaštite
27) podstiče i stara se o razvoju turizma na svojoj teritoriji, stara se o razvoju i unapređenju ugostiteljstva, zanatstva i trgovine i uređuje radno vreme i druge uslove za njihov rad i poslovanje prema potrebama lokalnog stanovništva;
28) podstiče i preduzima mere za zapošljavanje lokalnog stanovništva, u skladu sa lokalnim uslovima i potrebama;
29) koristi državnu imovinu, stara se o njenom očuvanju i uvećanju i vrši pojedina svojinska ovlašćenja nad dobrima u opštoj upotrebi i prirodnim bogatstvima na svojoj teritoriji;
30) uređuje i organizuje vršenje poslova pravne zaštite svojih imovinskih i drugih prava i interesa;
31) uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa držanjem i zaštitom domaćih životinja;
32) pomaže razvoj svih oblika samopomoći i solidarnosti od interesa za lokalno stanovništvo;
33) podstiče i pomaže razvoj zadrugarstva;
34) organizuje, po potrebi, službu pravne pomoći građanima;
35) stara se o zaštiti i ostvarivanju ličnih i kolektivnih prava nacionalnih manjina i etničkih grupa;
36) uređuje i obezbeđuje službenu upotrebu jezika;
37) uređuje i obezbeđuje javno informisanje od lokalnog značaja;
38) propisuje prekršaje za povrede opštinskih propisa;
39) osniva inspekcijske službe i vrši inspekcijski nadzor nad izvršenjem propisa i drugih opštih akata iz nadležnosti opštine;
40) uređuje organizaciju i rad mirovnih veća;
41) ustanovljava javna priznanja i nagrade jedinice lokalne samouprave;
42) podstiče organizovanje i pruža materijalnu pomoć udruženjima građana koja deluju na njenoj teritoriji;
43) obavlja i druge poslove od neposrednog interesa za lokalno stanovništvo, u skladu sa ustavom, zakonom i statutom.
Alternativa: Opština, preko svojih organa, u skladu sa ustavom i zakonom:
1. donosi planove i programe razvoja i urbanističke planove i akte za njihovo sprovođenje, kao i druge akte koji obezbeđuju harmoničan razvoj opštine; podstiče razvoj privrede i preduzetništva; podstiče zapošljavanje i pomaže razvoj uslužnih deltnosti; uređuje i obezbeđuje razvoj komunalnih delatnosti;
2. donosi programe uređenja građevinskog zemljišta; organizuje vršenje poslova u vezi sa korišćenjem građevinskog zemljišta i utvrđuje naknadu za to korišćenje; uređuje i obezbeđuje korišćenje poslovnog prostora i vrši nadzor u vezi s tim;
3. osniva javne službe, ustanove i javna pareduzeća od lokalnog značaja i vrši nadzor nad njihovim radom;
4. osniva ustanove i organizacije u oblasti obrazovanja i kulture, u zdravstveno-socijalnoj oblasti, u oblasti dečje zaštite, fizičke kulture i sporta, prati i obezbeđuje njihovo funkcionisanje i učestvuje u upravljanju njihovim radom;
5. obrazuje organe, organizacije i službe za potrebe opštine i uređuje njihovu organizaciju i rad; uređuje i obezbeđuje javno informisanje od lokalnog značaja, koristi državnu imovinu i stara se o njenom očuvanju i uvećanju i vrši pojedina ovlašćenja nad dobrima u opštoj upotrebi i prirodnim bogatstvima na svojoj teritoriji; organizuje, po potrebi, pravnu pomoć građanima;
6. stara se o zaštiti i ostvarivanju ličnih i kolektivnih prava nacionalnih manjina i etničkih grupa; uređuje i obezbeđuje službenu upotrebu jezika;
7. obavlja i druge poslove od neposrednog interesa za lokalno stanovništvo, u skladu sa ustavom, zakonom i statutom.
2.2. Povereni poslovi
Član 24.
Opštini se zakonom odnosno pokrajinskim propisom može poveriti obavljanje određenih poslova iz okvira prava i dužnosti Republike i Autonomne pokrajine. Poveravanje ovih poslova vrši se u interesu efikasnijeg i racionalnijeg ostvarivanja prava i dužnosti građana i zadovoljavanja potreba od neposrednog interesa za lokalno stanovništvo. Istim propisom se određuje kojim se opštinama ti poslovi poveravaju.
Sredstva za finansiranje obavljanja poverenih poslova obezbeđuju se u skladu sa vrstom i obimom poslova.
Član 25.
Opština ima lokalnu policiju
Lokalna policija obavlja određene poslove od interesa za lokalnu zajednicu, a naročito: javni red i mir, komunalni red, reguliše lokalni saobraćaj, sprovodi zaštitu od požara, obezbeđuje opštinsku imovinu i objekte, po potrebi pomaže rad opštinskih inspekcija i obavlja druge poslove u skladu sa zakonom.
Poslovi iz prethodnog stava ovog člana obavljaju se, u skladu sa zakonom, kao povereni poslovi.
Član 26.
Opština obavlja kao poverene poslove pojedine poslove inspekcijskog nadzora iz oblasti prometa robe i usluga, poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva i druge inspekcijske poslove u skladu sa zakonom.
Grad
Član 27.
Grad je teritorijalna jedinica lokalne samouprave koju čine dve ili više gradskih opština.
Član 28.
Grad obavlja poslove opštine, a mogu mu se poveriti i drugi poslovi iz okvira prava i dužnosti Republike i Autonomne pokrajine.
Član 29.
Statutom grada određuju se gradske opštine i utvrđuje koje poslove obavlja grad, a koje gradska opština, utvrđuju organi gradskih opština, uređuju odnosi organa grada i organa gradskih opština i druga pitanja od značaja za funkcionisanje grada.
Grad Beograd
Član 30.
Položaj grada Beograda i status gradskih opština u gradu Beogradu uređuje se posebnim zakonom.
III ORGANI JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE
Opština
Član 31.
Organi opštine su: skupština opštine, predsednik oštine i oštinska uprava.
Skuština oštine
Član 32.
Skupština opštine je predstavnički organ koji vrši osnovne funkcije lokalne vlasti, utvrđene ustavom, zakonom i statutom.
Skupština opštine je jednodomna, a čine je odbornici, koje biraju građani, na neposrednim izborima, tajnim glasanjem u skladu sa zakonom i statutom opštine.
Izbor odbornika se vrši po dvokružnom većinskom izbornom sistemu, sa dva kandidata sa najvećim brojem glasova u drugom krugu, u skladu sa zakonom.
Član 33.
Broj odbornika u skupštini opštine utvrđuje se statutom opštine, s tim što ne može biti manji od 25 ni veći od 75.
Član 34.
Odbornik ne može biti zaposleni u opštinskoj upravi i lice koje imenuje skupština opštine, kao i druga lica koja ne mogu biti izabrana za narodnog poslanika.
Član 35.
Odbornici se biraju na četiri godine.
Odbornici u skupštini opštine odlučuju po svom uverenju.
Član 36.
Skupština opštine, u skladu sa zakonom:
1. donosi statut opštine i poslovnik skupštine ;
2. donosi budžet i završni račun budžeta opštine ;
3. donosi program i plan razvoja opštine i pojedinih
delatnosti
4. donosi urbanistički plan opštine i uređuje korišćenje građevinskog zemljišta ;
5. donosi propise i druge opšte akte;
6. raspisuje opštinski referendum i referendum na delu teritorije opštine, izjašnjava se o predlozima sadržanim u građanskoj inicijativi i utvrđuje predlog odluke o samodoprinosu;
7. osniva opštinske organe, komunalna i druga javna preduzeća, ustanove, organizacije i službe, utvrđene statutom opštine i vši kontrolu njihovog rada;
8. imenuje i razrešava upravni i nadzorni odbor, postavlja i razrešava direktore komunalnih i drugih javnih preduzeća, ustanova, organizacija i službi, čiji je osnivač i daje saglasnost na njihove statute u skladu sa zakonom;
9. bira predsednika skupštine opštine i zamenika predsednika skupštine opštine;
10. postavlja i razrešava sekretara skupštine opštine.
11. utvrđuje opštinske takse i druge dažbine, u skladu sa zakonom;
12. utvrđuje naknadu za korišćenje građevinskog zemljišta;
13. emituje hartije od vrednosti;
14. donosi akt o javnom zaduživanju opštine u skladu sa zakonom;
15. propisuje radno vreme ugostiteljskih, trgovinskih i zanatskih objekata;
16. daje mišljenje o republičkom, pokrajinskom i regionalnom prostornom planu;
17. daje mišljenje o zakonima kojima se uređuju pitanja od interesa za lokalnu samoupravu;
18. pokreće postupak za zaštitu prava lokalne samouprave pred Ustavnim sudom;
19. obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i statutom.
Član 37.
Skupština opštine punovažno odlučuje ako sednici prisustvuje većina od ukupnog broja odbornika. Odluke se donose većinom prisutnih odbornika, ukoliko zakonom ili statutom nije drugčije određeno.
O donošenju statuta, odlučuje se većinom od ukupnog broja odbornika.
Član 38.
Sednicu skupštine oštine saziva predsednik skupštine oštine po potrebi, a najmanje jednom u tri meseca.
Sednica skuštine oštine se može sazvati i na predlog ovlašćenog predlagača, pod uslovima i u roku koji su utvrđeni statutom opštine.
Član 39.
Sednice skupštine opštine su javne.
Skupština opštine može odlučiti da sednica skupštine ne bude javna iz razloga bezbednosti i drugih razloga utvrđenih zakonom i statutom.
Član 40.
Skupština oštine može odlukom osnivati stalna i povremena radna tela (odbore, komisije, savete). Stalna i povremena radna tela obrazuje skuština odlukom.
Članovi radnih tela mogu biti i građani koji nisu odbornici, s tim što većinu sastava radnih tela čine odbornici.
Član 41.
Odbornik ne može biti pozvan na odgovornost, optužen ili pritvoren za krivično delo ili prekršaj zbog iznetog mišljenja ili davanja glasa na sednici skupštine i radnih tela.
Član 42.
Skupština opštine ima predsednika skupštine opštine.
Predsednik skupštine opštine organizuje rad skupštine opštine, saziva i predsedava njenim sednicama i obavlja druge poslove utvrđene zakonom i statutom opštine.
Predsednik skupštine opštine bira se iz reda odbornika, na vreme od četiri godine, tajnim glasanjem, većinom glasova od ukupnog broja odbornika skupštine opštine.
Mandat predsednika skupštine opštine produžava se za vreme ratnog stanja sve dok traje ratno stanje, odnosno dok se ne stvore uslovi za izbor na ovu funkciju.
Predsednik skupštine opštine može biti razrešen i pre isteka vremena za koje je izabran, na isti način na koji je biran.
Član 43.
Predsednik skupštine opštine ima zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti, sprečenosti da obavlja svoju dužnost ili na osnovu posebnog ovlašćenja.
Zamenik predsednika skupštine bira se i razrešava na isti način kao i predsednik skupštine opštine.
Član 44.
Skupština opštine ima sekretara koji se stara o obavljanju stručnih poslova u vezi sa sazivanjem i održavanjem sednica skupštine i njenih radnih tela i rukovodi administrativnim poslovima vezanim za njihov rad.
Sekretar skupštine opštine se postavlja, na predlog predsednika skupštine opštine, na četiri godine i može biti ponovo postavljen.
Skupština opštine može razrešiti sekretara i pre isteka mandata, na predlog predsednika skupštine opštine.
Član 45.
Način pripreme, vođenje i rad sednice skupštine opštine i druga pitanja vezana za rad skupštine uređuju se njenim poslovnikom.
Predsednik opštine
Član 46.
Izvršnu funkciju u opštini vrši predsednik opštine Predsednik opštine bira se na vreme od četiri godine, neposrednim i tajnim glasanjem.
Način izbora i razrešenja predsednika opštine uređuje se zakonom.
Predsednik opštine ne može biti odbornik skupštine opštine.
Alternativa za stav 2: Predsednika opštine bira tajnim glasanjem
skupština opštine većinom glasova od ukupnog broja
odbornika na vreme od četiri godine.
Član 47.
Predsednik opštine:
1. predstavlja i zastupa opštinu;
2. neposredno izvršava i stara se o izvršavanju odluka i drugih akata skupštine opštine;
3. predlaže propise i druge opšte akte koje donosi skupština, kao i način rešavanja pitanja o kojima odlučuje skupština opštine;
4. stara se i odgovoran je za izvršavanje poverenih poslova iz okvira prava i dužnosti Republike i Autonomne pokrajine;
5. usmerava i usklađuje rad opštinske uprave;
6. rešava u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i dužnostima građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija iz izvornog delokruga opštine.
7. vrši nadzor nad radom opštinske uprave, poništava ili ukida akte opštinske uprave koji nisu u saglasnosti sa zakonom, statutom, drugim opštim aktom ili odlukom koju donosi skupština;
8. postavlja načelnika opštinske uprave odnosno sekretara sekretarijata;
9. naredbodavac je za izvršenje budžeta;
10. donosi pojedinačne akte za koje je ovlašćen zakonom, statutom ili odlukom skupštine;
11. vrši i druge poslove utvrđene statutom i drugim aktima opštine.
Član 48.
Predsednik opštine je dužan da skupštini opštine ukaže u roku od 30 dana od dana donošenja opšteg akta na njegovu suprotnost ustavu, zakonu i statutu.
Skupština opštine je dužna da na prvoj sednici ponovo razmotri i glasa o spornom propisu ili drugom opštem aktu.
Član 49.
Predsedniku opštine prestaje mandat pre isteka vremena na koje je biran kada podnese ostavku, ili ako je osuđen za krivično delo na bezuslovnu kaznu zatvora od najmanje šest meseci.
Razloge iz stava 1. ovog člana konstatuje skupština opštine.
Predsednik opštine može biti opozvan i pre isteka mandata na koji je biran.
Predlog za opoziv predsednika opštine podnosi najmanje 10 procenata biračkog tela, skupština opštine vićinom glasova od ukupnog broja odbornika, odnosno Vlada Republike Srbije i Izvršno veše Autonomne pokrajine ukoliko ocene da se povereni poslovi ne obavljaju u skladu sa zakonom.
O predlogu za opoziv izjašnjavaju se birači neposredno, tajnim glasanjem.
Alternativa: Skupština opštine razrešava predsednika opštine tajnim
glasanjem, većinom glasova od ukupnog broja odbornika
skupštine opštine.
Opštinska uprava
Član 50.
Opštinska uprava:
1. priprema nacrte propisa i drugih akata koje donosi skupština opštine i predsednik opštine;
2 izvršava propise i druge akte skupštine opštine i predsednika opštine;
3. rešava u upravnom postupku u prvom stepenu o pravima i dužnostima građana, preduzeća, ustanova i drugih organizacije iz izvornog delokruga opštine;
4. obavlja poslove upravnog nadzora nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata skupštine opštine;
5. izvršava zakone i druge propise čije je izvršavanje povereno opštini;
6. obavlja stručne i druge poslove koje utvrdi skupština opštine i predsednik opštine.
Član 51.
Opštinska uprava obrazuje se kao jedinstven organ, a može se obrazovati i više organa opštinske uprave u opštinama sa preko 50.000 stanovnika.
Član 52.
Kad se opštinska uprava organizuje kao jedinstven organ, njom rukovodi načelnik.
Za načelnika opštinske uprave može biti postavljeno lice koje ima završen pravni fakultet, položen ispit za rad u organima državne uprave i najmanje pet godina radnog iskustva u struci.
Opštinska uprava može imati organizacione jedinice za vršenje srodnih upravnih, stručnih i drugih poslova.
Član 53.
Kad se opštinska uprava organizuje u više organa, osnivaju se sekretarijati.
Radom sekretarijata rukovodi sekretar.
Za sekretara sekretarijata može biti postavljeno lice koje ima odgovarajući fakultet, u odnosu na delokrug sekretarijata, položen ispit za rad u organima državne uprave i najmanje pet godina iskustva u struci.
U okviru sekretarijata, za vršenje srodnih poslova, mogu se obrazovati unutrašnje organizacione jedinice (odeljenja, odseci, službe, uprave, inspekcije, kancelarije i sl).
Član 54.
Načelnika opštinske uprave postavlja predsednik opštine.
Sekretara sekretarijata postavlja predsednik opštine.
Rukovodioce organizacionih jedinica opštinskoj upravi kao jedinstvenom organu postavlja načelnik opštinske uprave.
Član 55.
Načelnik opštinske uprave za svoj rad i rad opštinske uprave odgovora predsedniku opštine u skladu sa statutom opštine i odlukom skupštine opštine o organizaciji opštinske uprave.
Sekretar sekretarijata za svoj rad i rad sekretarijata odgovara predsedniku opštine, u skladu sa statutom i odlukom o organizaciji opštinske uprave.
Predsednik opštine može razrešiti načelnika opštinske uprave, odnosno sekretara sekretarijata ako utvrdi da svoju funkciju obavlja nezakonito i nepravilno.
Član 56.
U opštinskoj upravi može se postaviti glavni arhitekta opštine koji:
1. pokreće inicijative za izmene i dopune detaljnog urbanističkog plana, kao i za izradu urbanističkih planova;
2. daje uputstvo pri izradi arhitektonskih projekata u cilju zaštite arhitektonskih vrednosti i očuvanja ambijentalnih vrednosti pojedinih gradskih delova i objekata;
3. daje mišljenje na arhitektonske projekte od velikog značaja za opštinu i vrši druge poslove utvrđene aktom o organizaciji opštinske uprave.
U gradu se postavlja glavni arhitekta grada.
Član 57.
Glavnog arhitektu postavlja i razrešava predsednik opštine.
Član 58.
U jedinici lokalne samouprave može se statutom predvideti uvođenje opštinskog odnosno gradskog menadžera.
Uslovi i način angažovanja menadžera se utvrđuje ugovorom između opštine (grada) i opštinskog (gradskog) menadžera.
Član 59.
Menadžer u okviru svojih poslova, posebno:
a) pokreće projekte kojima se podstiče ekonomski razvoj i zadovoljavaju potrebe građana;
b) podstiče preduzetničke inicijative i stvaranje privatno-javnih aranžmana i partnerstava;
c) podstiče i koordinira investiciona ulaganja i privlačenje kapitala;
d) predlaže korekciju propisa koji otežavaju poslovne inicijative.
Član 60.
Akt o organizaciji opštinske uprave donosi skupština opštine na predlog predsednika opštine.
Akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji opštinske uprave, donosi načelnik a potvrđuje predsednik opštine.
Član 61.
Opštinska uprava u obavljanju upravnog nadzora može:
1. naložiti rešenjem izvršenje mera i radnji uz određivanje potrebnog roka;
2. izreći mandatnu kaznu
3. podneti prijavu nadležnom organu za učinjeno krivično delo ili privredni prestup i podneti zahtev za pokretanje prekršajnog postupka;
4. izdati privremeno naređenje, odnosno zabranu;
5. obavestiti drugi organ ako postoje razlozi za preduzimanje mera za koji je taj organ nadležan;
6. može preduzeti i druge mere za koje je ovlašćena zakonom, propisom ili opštim aktom.
Za obavljanje poslova upravnog nadzora iz stav 1. ovoga člana, može se obrazovati opštinska inspekcija.
Ovlašćenja i organizacija za obavljanje poslova iz stava 1. ovog člana, bliže se uređuju odlukom skupštine opštine
Član 62.
U postupku pred opštinskom upravom, u kome se rešava o pravima, obavezama u pravnim interesima građana i pravnih lica, primenjuju se propisi o opštem upravnom postupku.
Član 63.
Predsednik opštine rešava sukob nadležnosti između opštinske uprave i drugih organizacija i ustanova koje vrše javna ovlašćenja čiji je osnivač opština, kao i između organa opštinske uprave.
Načelnik opštinske uprave rešava sukob nadležnosti između organizacionih jedinica opštinske uprave.
Sekretar sekretarijata rešava sukob nadležnosti između unutrašnjih organizacionih jedinica sekretarijata.
Član 64.
Poslove opštinske uprave koji se odnose na ostvarivanje prava, obaveza i pravnih interesa građana i pravnih lica mogu obavljati lica koja imaju školsku spremu propisanu za organe državne uprave, položen stručni ispit za rad u organima državne uprave i odgovarajuće radno iskustvo u skladu sa zakonom.
Član 65.
O izuzeću načelnika opštinske uprave, odnosno sekretara sekretarijata rešava predsednik opštine.
O izuzeću službenog lica u opštinskoj upravi rešava načelnik opštinske uprave.
O izuzeću službenog lica u sekretarijatu, rešava sekretar sekretarijata.
Član 66.
U nacionalno mešovitim opštinama osniva se savet za međunacionalne odnose koga čine predstavnici svih nacionalnih zajednica.
Nacionalno mešovitim opštinama u smislu ovog zakona smatraće se opštine u kojima jedna nacionalna zajednica čini više od pet procenata od ukupnog broja stanovnika ili sve zajednice čine više od 10 procenata prema poslednjem popisu u Republici Srbiji.
Predstavnike u savetu za međunacionalne odnose mogu imati zajednice sa više od jednog procenta učešća u ukupnom stanovništvu opštine.
Savet se bavi pitanjima ostvarivanja, zaštite i unapređivanja nacionalne ravnopravnosti, u skladu sa zakonom i statutom.
Savet o svojim stavovima i predlozima obaveštava skupštinu koja je dužna da se o njima izjasni.
Savet za međunacionalne odnose ima ovlašćenje iz člana 48 ovog zakona u odnosu na odluke skupštine opštine iz statutom opštine određenog kruga pitanja.
Delokrug, sastav i način rada saveta za međunacionalne odnose uređuje se odlukom skupštine opštine, u skladu sa statutom.
Grad
Član 67.
Organi grada su: skupština grada, gradonačelnik gradska uprava i drugi organi utvrđeni statutom grada.
Član 68.
Organi grada obavljaju poslove predviđene ovim zakonom za organe opštine, kao i druge poslove utvrđene zakonom i statutom grada.
Član 69.
Skupštinu grada sačinjavaju odbornici čiji se broj utvrđuje statutom grada, s tim što njihov broj ne može biti veći od 90.
Član 70
Odredbe ovog zakona koje se odnose na predsednika opštine primenjuju se na gradonačelnika.
Član 71.
Odredbe ovog zakona koje se odnose na opštinu, primenjuju se i na grad, ako ovim zakonom nije drugačije određeno.
IV NEPOSREDNO UČEŠĆE GRAĐANA U OSTVARIVANJU LOKALNE SAMOUPRAVE
Član 72.
Oblici neposredne samouprave su: građanska inicijativa, zbor građana i referendum.
Oblici iz stava 1. ovog člana uređuju se statutom i zakonom.
Član 73.
Građani putem građanske inicijative predlažu skupštini jedinice lokalne samouprave donošenje akta kojim će se urediti ili rešiti određeno pitanje iz izvornog delokruga, promenu statuta ili drugih akata i raspisivanje referenduma u skladu sa statutom i zakonom.
O predlogu iz stava 1 ovoga člana, skupština je dužna da održi raspravu i da obrazložen odgovor građanima u roku od 60 dana od dobijanja predloga.
Statutom jedinice lokalne samouprave utvrđuje se broj potpisa građana potreban za punovažno pokretanje građanske inicijative, koji ne može da bude manji od 10% birača.
Član 74.
Zbor građana se saziva za deo teritorije jedinice lokalne samouprave utvrđen statutom.
Zbor građana raspravlja i daje predloge o pitanjima iz nadležnosti organa jedinice lokalne samouprave.
Zbor građana većinom glasova prisutnih usvaja zahteve i predloge i upisuje ih skupštini ili pojedinim organima i službama jedinice lokalne samouprave.
Organi i službe jedinice lokalne samouprave dužni su da u roku od 60 dana od održavanja zbora građana, razmotre zahteve i predloge građana i o njima zauzmu stav, odnosno donesu odgovarajuću odluku ili meru i o tome obaveste građane.
Način sazivanja zbora građana, njegov rad, kao i način utvrđivanja stavova zbora uređuje se statutom i posebnom odlukom skupštine opštine.
Član 75.
Skupština jedinice lokalne samouprave može na sopstvenu inicijativu da raspiše referendum o pitanjima iz svoga delokruga.
Skupština jedinice lokalne samouprave dužna je da raspiše referendum o pitanju iz svoga delokruga na zahtev građana sa izbornim pravom u jedinici lokalne samouprave, na način utvrđen statutom i zakonom.
Odluka putem referenduma je doneta ako se za nju izjasnila većina građana koja je glasala, pod uslovom da je glasalo više od polovine ukupnog broja građana sa izbornim pravom.
Član 76.
Skupština jedinice lokalne samouprave je, u skladu sa statutom, dužna da raspiše referendum na delu teritorije jedinice lokalne samouprave o pitanju koje se odnosi na potrebe, odnosno interes stanovništva toga dela, ako taj zahtev podnese najmanje 25% građana sa izbornim pravom sa dela teritorije za koji se raspisuje referendum.
V MESNA SAMOUPRAVA
Član 77.
Radi zadovoljavanja opštih, zajedničkih i svakodnevnih potreba stanovništva na određenom području, građani mogu da obrazuju mesnu zajednicu ili drugi oblik mesne samouprave (kvart, četvrt i sl.), u skladu sa statutom opštine.
Član 78.
Skupština jedinice lokalne samouprave utvrđuje, u skladu sa statutom, predlog odluke o obrazovanju i području za koje se obrazuje mesna zajednica, ili drugi oblik mesne samouprave.
Građani se o obrazovanju mesne zajednice izjašnjavaju referendumom, u skladu sa statutom jedinice lokalne samouprave. Odluka doneta na referendumu je konačna.
Mesna zajednica ili drugi oblik mesne samouprave ukida se na način i po postupku propisanom za njihovo obrazovanje.
Član 79.
Statutom mesne zajednice odnosno drugog oblika mesne samouprave, u skladu sa statutom jedinice lokalne samouprave i aktom o osnivanju, utvrđuju se poslovi koje ona vrši, organi i postupak izbora, organizacija i rad organa, način odlučivanja i druga pitanja od značaja za rad mesne zajednice, odnosno drugog oblika mesne samouprave.
Član 80.
Sredstva za rad mesne zajednice, odnosno drugog oblika mesne samouprave su:
1) sredstva koja jedinica lokalne samouprave prenese mesnoj zajednici odnosno drugom obliku mesne samouprave
2) sredstva koja građani obezbeđuju samodoprinosom
3) sredstva od naknade za usluge
4) pokloni i druga sredstva
Mesna zajednica, odnosno drugi oblik mesne samouprave koristi sredstva u skladu sa svojim programima i planovima.
Član 81.
Mesna zajednica, odnosno drugi oblik mesne samouprave ima svojstvo pravnog lica u okviru prava i dužnosti utvrđenih statutom i odlukom osnivanju.
Član 82.
Odlukom skupštine jedinice lokalne samouprave može se svim ili pojedinim mesnim zajednicama i drugim oblicima mesne samouprave poveriti vršenje određenih poslova iz izvornog delokruga lokalne samouprave, uz obezbeđivanje za to potrebnih sredstava.
Pri poveravanju poslova polazi se od toga da su ti poslovi od neposrednog i svakodnevnog značaja za život stanovnika mesne zajednice.
VI FINANSIRANJE POSLOVA JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE
1. Izvori prihoda
2.
Član 83.
Sredstva za finansiranje poverenih i drugih Ustavom i zakonom utvrđenih poslova (u daljem tekstu: poslovi) opštine obezbeđuju se u budžetu opštine.
Sredstva budžeta opštine obezbeđuju se iz izvornih i ustupljenih javnih prihoda, u skladu sa zakonom.
Opštini koja nije u mogućnosti da tokom godine izvornim i ustupljenim javnim prihodima obezbedi finansiranje poslova, obezbeđuju se, u skladu sa kriterijumima utvrđenim ovim zakonom, dopunska sredstva iz budžeta Republike.
1.1. Izvorni javni prihodi
Član 84.
Opštini pripadaju izvorni javni prihodi ostvareni na njenoj teritoriji, i to:
– lokalne administrativne takse,
– lokalne komunalne takse,
– naknada za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta,
– naknada za uređenje gradskog građevinskog zemljišta,
– naknada za korišćenje prirodnog lekovitog faktora,
– naknada za izrađeni materijal iz vodotoka,
– naknada za zaštitu i unapređenje životne sredine,
– prihodi od davanja u zakup, odnosno na korišćenje nepokretnosti u državnoj svojini koje koristi opština, grad, odnosno grad Beograd, ustanova i druga organizacija čiji je osnivač opština, grad, odnosno grad Beograd,
– prihodi od prodaje pokretnih stvari u državnoj svojini koje koristi opština, grad, odnosno grad Beograd, ustanova i druga organizacija čiji je osnivač opština, grad, odnosno grad Beograd,
– prihodi od koncesione naknade za obavljanje komunalnih delatnosti,
– prihodi od kamata na sredstva opštine, odnosno grada deponovana kod banaka,
– novčane kazne izrečene u prekršajnom postupku za prekršaje propisane aktom skupštine opštine, kao i oduzeta imovinska korist u tom postupku,
– prihodi koje svojom delatnošću ostvare opštinski organi i organizacije,
– samodoprinos uveden za teritoriju opštine,
– prihodi po osnovu donacija,
– drugi lokalni javni prihodi utvrđeni zakonom.
1.1.1. Lokalne komunalne takse
Član 85.
Skupština opštine može uvoditi lokalne komunalne takse za korišćenje prava, predmeta i usluga.
Član 86.
Obveznik lokalne komunalne takse jeste korisnik prava, predmeta i usluga za čije je korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalne takse.
Član 87.
Taksena obaveza nastaje danom početka korišćenja prava, predmeta ili usluge za čije korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalne takse.
Taksena obaveza traje dok traje korišćenje prava, predmeta ili usluge.
Član 88.
Lokalne komunalne takse ne plaćaju se za korišćenje prava, predmeta i usluga od strane državnih organa i organizacija, organa i organizacija teritorijalne autonomije i jedinica lokalne samouprave.
Član 89.
Lokalne komunalne takse mogu se uvoditi za:
1. korišćenje prostora na javnim površinama ili ispred poslovnih prostorija u poslovne svrhe, osim radi prodaje štampe, knjiga i drugih publikacija,
2. držanje sredstava za igru (bilijar, tombola, automati i sl.),
3. priređivanje muzičkog programa u ugostiteljskim objektima,
4. korišćenje reklamnih panoa,
5. korišćenje prostora za parkiranje drumskih motornih i priključnih vozila na uređenim i obeleženim mestima,
6. korišćenje slobodnih površina za kampove, postavljanje šatora ili druge objekte privremenog korišćenja,
7. korišćenje obale u poslovne i bilo koje druge svrhe,
8. isticanje firme na poslovnom prostoru,
9. isticanje i ispisivanje firme van poslovnog prostora na objektima i prostorima koji pripadaju opštini (kolovozi, trotoari, zelene površine, bandere i sl.),
10. korišćenje vitrina radi izlaganja robe van poslovnih prostorija,
11. držanje i korišćenje plovnih postrojenja i plovnih naprava i drugih objekata na vodi, osim pristana koji se koriste u pograničnom rečnom saobraćaju,
12. držanje i korišćenje čamaca i splavova na vodi, osim čamaca koje koriste organizacije koje održavaju i obeležavaju plovne puteve,
13. držanje restorana i drugih ugostiteljskih i zabavnih objekata na vodi,
14. držanje motornih drumskih i priključnih vozila, osim poljoprivrednih vozila i mašina,
15. držanje kućnih životinja,
16. izgradnju građevinskih objekata.
Lokalne komunalne takse pod rednim brojem 1. do 7. utvrđuju se u dnevnom iznosu, a pod rednim brojem od 8. do 16. utvrđuju se u godišnjem iznosu.
Član 90.
Firma, u smislu ovog zakona, jeste svaki istaknuti naziv ili ime koje upućuje na to da pravno ili fizičko lice obavlja određenu delatnost.
Ako se na jednom poslovnom objektu nalazi više istaknutih firmi istog obveznika, taksa se plaća samo za jednu firmu.
Za svaku firmu istaknutu van poslovnog objekta plaća se taksa za svaku istaknutu firmu.
Član 91.
Opština može utvrditi lokalne komunalne takse u različitoj visini zavisno od vrste delatnosti i po delovima teritorije opštine, odnosno zonama u kojima se nalaze objekti, površine, odnosno predmeti ili vrše usluge za koje se plaćaju takse.
Član 92.
Aktom skupštine opštine kojom se uvodi lokalna komunalna taksa utvrđuju se visina, olakšice, rokovi i način plaćanja lokalne komunalne takse.
1.1.2. Samodoprinos
Član 93.
Odluku o uvođenju samodoprinosa (u daljem tekstu: odluka) donose građani neposredno, tajnim glasanjem, u skladu sa statutom.
Član 94.
Odluka sadrži podatke koji se odnose na:
1. potrebe, odnosno namene za koje se sredstva prikupljaju,
2. područje na kome se sredstva prikupljaju,
3. vreme za koje se sredstva prikupljaju,
4. ukupan iznos sredstava koja se prikupljaju,
5. obveznike, način i rokove izvršavanja samodoprinosa, kao i lica koja se oslobađaju te obaveze,
6. visinu samodoprinosa (osnovica, proporcijalna stopa i dr.),
7. način vođenja evidencije o sredstvima,
8. iznos i jedinicu mere preračunavanja kada se samodoprinos izražava u radu, prevozničkim i drugim uslugama,
9. način ostvarivanja nadzora građana u namenskom korišćenju sredstava,
10. način vraćanja sredstava koja se ostvare iznad iznosa koji je odlukom određen.
Član 95.
Skuština opštine utvrđuje predlog odluke na način i po postupku previđenom statutom opštine.
Uz inicijativu za uvođenje samodoprinosa podnosi se program kojim se utvrđuju izvori, namena i način obezbeđivanja ukupnih finansijskih sredstava za realizaciju samodoprinosa.
Član 96.
Odluku donose građani koji imaju izborno pravo i prebivalište na području na kome se sredstva prikupljaju.
Odluku donose i građani koji nemaju izborno pravo i prebivalište na području na kome se prikupljaju sredstva, ako na tom području imaju nepokretnu imovinu, a sredstvima se poboljšavaju uslovi korišćenja te imovine.
Odluka se smatra donetom kada se za nju izjasni većina od ukupnog broja građana iz st. 1. i 2. ovog člana.
Član 97.
Odluka se objavljuje na način na koji se objavljuju akti opštine.
Odluka sa spiskom građana na koje se samodoprinos odnosi dostavlja se isplatiocu čije je sedište van područja na kome se sredstva prikupljaju.
Član 98.
Samodoprinos se može izraziti u novcu, robi, radu, prevozničkim i drugim uslugama, zavisno od potreba i mogućnosti građana.
Za građane iz člana 96. stav 2. ovog zakona samodoprinos se utvrđuje prema vrednosti imovine, odnosno prihoda od te imovine.
Član 99.
Osnovicu samodoprinosa čine svi prihodi utvrđeni Zakonom o porezu na dohodak građana, umanjeni za plaćanje poreza i doprinosa, osim ako odlukom nije drukčije određeno.
Osnovicu samodoprinosa čine i vrednost imovine utvrđene Zakonom o porezima na imovinu, umanjena za plaćene poreze, osim ako odlukom nije drukčije određeno.
Samodoprinos se ne može uvoditi na primanja i imovinu koji su zakonom izuzeti.
Član 100.
Obračun i naplata samodoprinosa vrši se na način i u rokovima određenim odlukom, osim u slučaju kada se obračun vrši sistemom poreza po odbitku. U slučaju kada se obračun vrši sistemom poreza po odbitku, obaveza je isplatioca da prilikom svake isplate odgovarajućeg prihoda, obračuna i uplati samodoprinos na taj prihod.
Član 101.
Stopa samodoprinosa je proporcionalna i određuje se odlukom.
Olakšice i oslobođenja u plaćanju samodoprinosa utvrđuju se odlukom.
Član 102.
U pogledu načina utvrđivanja samodoprinosa, obračunavanja, zastarelosti, naplate, rokova za plaćanje, obračuna kamate i ostaloga što nije posebno propisano ovim zakonom, shodno se primenjuju odredbe kojima se uređuje porez na dohodak građana.
Član 103.
Novčana sredstva koja se prikupljaju na osnovu odluke o samodoprinosu koji se uvodi za teritoriju opštine uplaćuju se u budžet opštine i strogo su namenskog karaktera, a novčana sredstva koja se prikupljaju na osnovu odluke o samodoprinosu koji se uvodi za područje mesne zajednice uplaćuju se na račun te mesne zajednice.
1.2. Ustupljeni javni prihodi
Član 104.
Republika ustupa opštini sledeće javne prihode koji se ostvare na njenoj teritoriji, i to:
1. Porez na dohodak građana, i to na:
– fond zarada po stopi do 3,5%,
– prihode od poljoprivrede i šumarstva,
– prihode od samostalne delatnosti,
– prihode od nepokretnosti,
– prihode od davanja u zakup pokretnih stvari,
– dobitke od igara na sreću,
– prihode od osiguranja lica,
– ostale prihode u skladu sa zakonom, i
– deo od procenta poreza na zarade.
2. Porez na imovinu.
3. Porez na nasleđe i poklon.
4. Porez na prenos apsolutnih prava.
5. Porez na promet proizvoda i usluga:
– deo poreza na promet proizvoda i usluga određenog za finansiranje javnih rashoda u Republici, ostvarenog na teritoriji opštine, osim poreza na promet proizvoda ostvarenog pri uvozu,
– 8% poreza na promet proizvoda i usluga određenog za finansiranje javnih rashoda u Republici, ostvarenog na teritoriji opštine,
– 10% poreza na promet proizvoda i usluga određenog za finansiranje javnih rashoda u Republici, ostvarenog na teritoriji grada,
– 15% poreza na promet proizvoda i usluga određenog za finansiranje javnih rashoda u Republici, ostvarenog na teritoriji grada Beograda.
6. Boravišna taksa.
7. Naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa:
– deo naknade za korišćenje mineralnih sirovina,
– naknada za izgradnju, održavanje i korišćenje lokalnih puteva,
– naknada za korišćenje šumskog zemljišta kad se daje u zakup,
– naknada za korišćenje šuma i šumskog zemljišta kad se daje za ispašu,
– naknada za promenu namene poljoprivrednog zemljišta.
Član 105.
Zakonom se utvrđuje deo poreza na promet iz člana 104. tačka 5. alineja 1. ovog zakona i godišnji obim sredstava koji pripada opštini po osnovu poreza iz člana 104. tačka 5. alineja 1. ovog zakona i poreza iz člana 104. tačka 1. alineja 9. ovog zakona.
Godišnji obim sredstava iz stava 1. ovog člana po pojedinim opštinama utvrđuje se u skladu sa opštim bilansom javnih prihoda i javnih rashoda i prema sledećim kriterijumima:
– veličina teritorije opštine,
– broj stanovnika,
– broj odeljenja osnovnih i srednjih škola,
– broj dece obuhvaćene društvenom brigom o deci,
– razvijenost,
– brdsko – planinsko područje.
Zakonom iz stava 1. ovog člana uređuje se način ograničavanja i obustave sredstava opštini.
Alternativa:
Kad se naplatom prihoda iz stava 1. ovog člana ostvari obim sredstava na mesečnom nivou i kumulativno, u skladu sa dinamikom utvrđenom u opštem bilansu javnih prihoda i javnih rashoda, prestaje prenos sredstava na račun opštine ostvarenih od poreza na promet proizvoda i usluga, osim sredstava iz člana 104. tačka 5. alineje 2. do 4.
Član 106.
Opštini koja ne ostvari sredstva u skladu sa članom 105. stav 1. ovog zakona, iz budžeta Republike obezbeđuju se sredstva srazmerno do visine ostvarenih prihoda budžeta Republike.
Član 107.
Opština se može zaduživati u skladu sa članom 34. Zakona o javnim prihodima i javnim rashodima.
Prihodi ostvareni javnim zajmom mogu se koristiti samo za namene utvrđene aktom o javnom zaduživanju.
Hartije od vrednosti koje emituje opština kotiraju se na berzi.
Opština učestvuje sa svojim slobodnim sredstvima na sekundarnom finansijskom tržištu.
Član 108.
Ministar finansija i ekonomije propisaće način i metodologiju utvrđivanja obima sredstava u smislu člana 105. ovog zakona i rokove i način dostavljanja tih podataka.
2. Raspolaganje i korianenje javnih prihoda opatine
Član 109.
Opština, u skladu sa zakonom, odlučuje o visini sredstava za ostvarivanje potreba iz čl. 24. i 25. ovog zakona.
Zahtev za obezbeđenje sredstava u budžetu opštine podnosi se u roku i na način koji je utvrđen odlukom opštine, u skladu sa zakonom.
Član 110.
Korisnici sredstava budžeta opštine dužni su da na zahtev organa opštine, a najmanje jedanput godišnje podnose izveštaj o svom radu i ostvarivanju programa i korišćenju sredstava budžeta opštine.
Opština vrši nadzor nad namenskim korišćenjem sredstava budžeta.
Na zahtev nadležnog ministarstva, a najmanje jedanput godišnje, opština podnosi izveštaj o izvršavanju budžeta opštine.
Član 111.
Opština daje saglasnost na opšte akte korisnika budžeta opštine, kojima se utvrđuje broj i struktura zaposlenih.
Član 112.
Odredbe čl. 108. do 111. primenjuju se za grad i grad Beograd.
VII ODNOSI ORGANA REPUBLIKE, TERITORIJALNE AUTONOMIJE I ORGANA JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE
Član 112a.
Organi Republike, autonomne pokrajine i organi jedinica lokalne samouprave radi ostvarivanja svojih prava i dužnosti međusobno sarađuju u skladu sa Ustavom, zakonom i drugim propisom.
Član 113.
Organi jedinice lokalne samouprave u vršenju poslova izvornog delokruga:
1) daju organima Republike i autonomne pokrajine inicijative za uređivanje odnosa od značaja za lokalnu samoupravu i za preduzimanje mera od važnosti za rešavanje pitanja iz okvira prava i dužnosti jedinice lokalne samouprave;
2) podnose predstavke i daju predloge u pogledu postupanja organa Republike i autonomne pokrajine;
3) traže mišljenje od nadležnog organa Republike i autonomne pokrajine u vezi sa primenom zakona i drugih propisa koji su od neposrednog uticaja na razvoj i ostvarivanje lokalne samouprave i za rad organa jedinice lokalne samouprave;
4) učestvuju u pripremi zakona i drugih propisa čija je sadržina od posebne važnosti za ostvarivanje i razvoj lokalne samouprave.
Član 114.
U ostvarivanju saradnje iz člana 113. ovog zakona, organi Republike i autonomne pokrajine:
1) obaveštavaju organe jedinice lokalne samouprave, po sopstvenoj inicijativi ili na njihov zahtev, o merama koje preduzimaju ili nameravaju da preduzmu u izvršavanju zakona i drugih propisa, o zaštiti ustavnosti i zakonitosti, pojavama koje ih narušavaju i o merama za njihovo otklanjanje, o ostvarivanju prava građana na lokalnu samoupravu, kao i o drugim pitanjima od neposrednog interesa za ostvarivanje sistema lokalne samouprave i za rad organa jedinica lokalne samouprave;
2) pružaju stručnu pomoć organima jedinice lokalne samouprave u vezi sa obavljanjem njihovih poslova;
3) traže izveštaje, podatke i obaveštenja o obavljanju poslova iz okvira prava i dužnosti jedinice lokalne samouprave, kao i o drugim pitanjima koja su od interesa za ostvarivanje uloge i za rad organa Republike i autonomne pokrajine u oblasti lokalne samouprave.
4) vrše i druge poslove u skladu sa zakonom i drugim propisima.
Član 115.
Nadležno ministarstvo za poslove lokalne samouprave pokreće postupak za ocenu ustavnosti i zakonitosti statuta, propisa ili drugog opšteg akta jedinice lokalne samouprave pred Ustavnim sudom ako smatra da taj akt nije u saglasnosti sa ustavom, zakonom ili drugim republičkim propisom.
Nadležni organ autonomne pokrajine pokrenuće postupak iz stava 1. ovog člana, ako smatra da akt nije u saglasnosti sa pokrajinskim propisom.
Pod uslovima iz člana 116. stav 1 ovog zakona nadležno ministarstvo, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine može predložiti Vladi da osporeni opšti akt obustavi od izvršenja.
Vlada je dužna da donese odluku o obustavi izvršenja u roku od 15 dana od dana kada je predlog nadležnog ministarstva, odnosno organa autonomne pokrajine, podnet. U protivnom, osporeni opšti akt organa jedinice lokalne samouprave ostaje na snazi.
Član 116.
Vlada Republike Srbije ima pravo da, do odluke Ustavnog suda, obustavi izvršenje propisa ili drugog opšteg akta organa jedinice lokalne samouprave ako smatra da će njegovim izvršavanjem nastati nenadoknadiva šteta, oduzeti ili ograničiti zajamčene slobode i pojedinačna i kolektivna prava građana ili teže povrediti opšti interes.
Kad zadrži propis ili drugi opšti akt organa jedinice lokalne samouprave od izvršenja, Vlada je dužna da odmah, a najkasnije u roku od 15 dana od dana obustave izvršenja, pokrene postupak pred Ustavnim sudom za ocenu ustavnosti i zakonitosti spornog opšteg akta.
Ukoliko Vlada u roku iz stava 2 ovog člana ne pokrene postupak pred Ustavnim sudom, propis ili drugi opšti akt organa jedinice lokalne samouprave ostaje na snazi.
Član 117.
Kad ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine smatra da opšti akt organa jedinice lokalne samouprave nije u saglasnosti sa njenim statutom, ukazaće na to skupštini jedinice lokalne samouprave radi preduzimanja odgovarajućih mera.
Ako skupština jedinice lokalne samouprave ne postupi po predlozima organa iz stava 1. ovog člana, ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave pokrenuće postupak pred Vrhovnim sudom Srbije i istovremeno će predložiti Vladi da obustavi od izvršenja akt iz stava 1. ovog člana, do odluke Vrhovnog suda Srbije.
Član 118.
Ako nađe da pojedinačni akt organa jedinice lokalne samouprave, protiv koga nije obezbeđena zaštita u upravnom sporu, nije u saglasnosti sa zakonom ili drugim propisom, odnosno s odlukom ili drugim opštim aktom jedinice lokalne samouprave, ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine predložiće skupštini jedinice lokalne samouprave da takav akt ukine ili poništi.
Ako skupština ne postupi u roku od mesec dana po predlozima organa iz stava 1. ovog člana, ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave ukinuće ili poništiti akt iz stava 1. ovog člana.
Član 119.
Skupština jedinice lokalne samouprave se raspušta:
1) ako skupština punovažno ne zaseda duže od tri meseca;
2) ako ne donese statut ili drugi opšti u roku utvrđenom zakonom.
Član 120.
Odluku o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave donosi Vlade Republike Srbije, na predlog ministarstva nadležnog za poslove lokalne samouprave.
Predsednik Narodne skupštine raspisuje izbore za odbornike u roku od tri meseca od dana raspuštanja skupštine jedinice lokalne samouprave. Izbori se neće raspisati ako je do isteka mandata odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave ostalo manje od 6 meseci.
Do konstituisanja skupštine jedinice lokalne samouprave poslove skupštine obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave od pet članova, koga obrazuje Vlada.
Član 121.
Ako se u jedinici lokalne samouprave ne sprovedu izbori ili se posle sprovedenih izbora ne konstituišu njeni organi u skladu sa zakonom u roku od 60 dana od dana izbora, Vlada obrazuje privremeni organ iz člana 120. stav 3. ovog zakona koji vrši poslove skupštine opštine i predsednika opštine.
Predsednik Narodne skupštine raspisaće nove izbore za skupštinu jedinice lokalne samouprave u roku od 3 meseca od dana kad je trebalo sprovesti izbore, odnosno konstituisati skupštinu jedinice lokalne samouprave.
Mandat odbornika izabranih na izborima iz stava 2. ovoga člana, traje do isteka mandata odbornika skupština jedinica lokalne samouprave izabranih na redovnim izborima.
VIII SARADNJA I UDRUŽIVANJE JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE
Član 122.
Jedinice lokalne samouprave, njihovi organi i javne službe ostvaruju saradnju sa drugim jedinicama lokalne samouprave i njihovim organima i javnim službama u oblastima od zajedničkog interesa.
Jedinice lokalne samouprave i njihovi organi mogu ostvarivati saradnju u oblastima od zajedničkog interesa sa odgovarajućim jedinicama lokalne samouprave u drugim državama i sa njihovim organima, kao i sa međunarodnim asocijacijama lokalnih vlasti, u skladu sa državnom međunarodnom politikom.
Evidenciju o saradnji jedinica lokalne samouprave iz stava jedan i dva ovog člana vodi ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave.
Član 123.
Radi unapređenja svoga i zajedničkog iskustva u razvijanju lokalne samouprave i njene zaštite, jedinice lokalne samouprava mogu osnivati asocijacije gradova i opština.
Član 124.
U skladu sa zajedničkim ekonomskim interesima, prostornom i funkcionalnom povezanošću i saradnjom, opštine se mogu udruživati u okviru šireg regionalnog područja.
Predmet udruživanja može biti zajedničko obavljanje pojedinih poslova iz izvornog delokruga opštine.
Član 125.
Radi obavljanja zajedničkih funkcija iz člana 124. opštine zaključuju sporazum.
Ovim sporazumom uređuje se vrsta i obim zajedničkih funkcija, način, organizacioni oblici i način njihovog obavljanja, kao i način njihovog finansiranja.
IX SIMBOLI, PRAZNICI, NAZIVI DELOVA NASELJENIH MESTA U JEDINICI LOKALNE SAMOUPRAVE
Član 126.
Jedinica lokalne samouprave može imati grb, zastavu i svoj praznik, u skladu sa statutom.
Član 127.
Simboli jedinice lokalne samouprave mogu se isticati samo uz državne simbole.
U službenim prostorijama organa jedinica lokalne samouprave ističu se samo državni simboli i simboli jedinice lokalne samouprave.
Član 128.
Simboli jedinica lokalne samouprave moraju se međusobno razlikovati.
Član 129.
Ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave daje saglasnost na sadržinu i izgled simbola i određivanje praznika jedinice lokalne samouprave.
Ministarstvo može, u roku od 60 dana od dana prijema zahteva, odbiti davanje saglasnosti samo ako njihov sadržaj ne odgovara istorijskim ili stvarnim činjenicama, ako se njima povređuju opšti i državni interesi, vređa javni moral ili ako nisu u skladu sa odredbama člana 128. ovog zakona.
Član 130.
Skupština jedinice lokalne samouprave utvrđuje nazive ulica, trgova, gradskih četvrti, zaseoka i drugih delova naseljenih mesta na svojoj teritoriji.
Ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave može, u roku od 60 dana od dana prijema odluke organa lokalne samouprave, odbiti saglasnost na nazive delova naseljenog mesta samo u slučajevima ako se njima povređuju opšti i državni interesi i vređa javni moral.
X ZAŠTITA LOKALNE SAMOUPRAVE
Član 131.
Skupština jedinice lokalne samouprave ima pravo da pred nadležnim ustavnim sudom pokrene postupak za ocenu ustavnosti zakona, odnosno ustavnosti i zakonitosti drugog saveznog, republičkog ili pokrajinskog propisa ili opšteg akta, ako smatra da se tim aktom povređuju ustavom i zakonom utvrđena prava jedinice lokalne samouprave.
Član 132.
Skupština opštine, odnosno predsednik opštine ima pravo da Vladi Republike Srbije podnese zahtev za preispitivanje prava na odlučivanje, kad oceni da je organ republike ili autonomne pokrajine, rešavao o pitanju iz nadležnosti organa opštine odnosno grada.
Član 133.
Jemči se sudska zaštita prava na lokalnu samoupravu protiv pojedinačnih akata i radnji državnih organa kojima je učinjena povreda ustavom i zakonom garantovanih prava jedinice lokalne samouprave ili se sprečava učešće građana u ostvarivanju lokalne samouprave.
Član 134.
Zaštita prava iz prethodnog člana vrši se tužbom Vrhovnom sudu Srbije. Tužba se može podneti u roku od 30 dana od dostavljanja akta, odnosno učinjene radnje.
Vrhovni sud može poništiti akt iz stava 1 ovog člana, zabraniti dalje vršenje radnje ili odbiti zahtev za zaštitu prava.
U sporu za zaštitu prava, shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje postupak u upravnim sporovima.
Jedinica lokalne samouprave ima pravo na naknadu štete nastale aktom, odnosno radnjom državnog organa kad Vrhovni sud utvrdi da je postojala povreda prava na lokalnu samoupravu.
Član 135.
Skupština jedinice lokalne samouprave može postaviti građanskog branioca lokalne samouprave (ombudsman) iz reda uglednih i politički nepristrasnih ličnosti, u skladu sa statutom.
Građanski branilac lokalne samouprave štiti kolektivna i individualna prava i interese građana, tako što vrši opštu kontrolu rada organa lokalne uprave i javnih službi.
O pojavama nezakonitog i nepravilnog rada na štetu građana, građanski branilac lokalne samouprave upozorava organe uprave i javne službe, upućuje im preporuke i kritike i o tome obaveštava skupštinu i javnost.
Građanski branilac lokalne samouprave može predložiti pokretanje disciplinskog postupka ili postupka za razrešenje funkcionera organa uprave ili javne službe u skladu sa zakonom i statutom.
Građanski branilac lokalne samouprave postupa po sopstvenoj inicijativi, kao i na osnovu inicijative građana i njihovih udruženja, preduzeća, ustanova i drugih organizacija.
Građanski branilac lokalne samouprave uživa nezavisnost u svom radu.
Građanski branilac lokalne samouprave bira se na četiri godine i može ponovo biti biran na istu funkciju.
Član 136.
Skupština opštine može obrazovati savet za razvoj i zaštitu lokalne samouprave (u daljem tekstu: savet) radi ostvarivanja demokratskog uticaja građana na unapređivanje lokalne samouprave i kontrole rada organa lokalne vlasti.
Članovi Saveta biraju se iz reda građana i stručnjaka u oblastima od značaja za lokalnu samoupravu.
Savet ima pravo da podnosi predloge skupštini jedinice lokalne samouprave u vezi sa unapređenjem lokalne samouprave i zaštitom ustavom i zakonom utvrđenih prava i dužnosti jedinica lokalne samouprave. Skupština, predsednik opštine, lokalna uprava i javne službe u jedinici lokalne samouprave, dužni su da se izjasne o predlozima Saveta.
Statutom jedinice lokalne samouprave i aktom o osnivanju Saveta utvrđuju se pravo i dužnosti, sastav i način njegovog izbora i rada.
XI PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 137.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važe odredbe Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, broj 49/99).
Član 138.
Opštine i gradovi uskladiće svoje statute i druge opšte akte sa odredbama ovog zakona u roku od tri meseca od stupanja na snagu ovog zakona.
Član 139.
Odredbe ovog zakona o organizaciji i radu opštinskih organa primenjivaće se od sprovođenja narednih izbora za odbornike skupština jedinica lokalne samouprave odnosno od dana konstituisanja tih skupština.
Član 140.
Odredbe ovog zakona o postupku obrazovanja mesnih zajednica primenjivaće se na mesne zajednice koje će se obrazovati nakon stupanja na snagu ovog zakona.
Član 141.
Odredbe ovog zakona o finansiranju jedinica lokalne samouprave primenjivaće se od 1. januara 2002. godine.
Član 142.
Poseban Zakon o gradu Beogradu doneće se u roku od šest meseci od stupanja na snagu ovog zakona.
Član 143.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“.
