Predlozi za gledanje

etrdeset treće izdanje Festa, najmasovnije filmske manifestacije koja se organizuje u Beogradu, održaće se od 27. februara do 8. marta. Na njemu će biti prikazano preko devedeset filmova koji će ponuditi širok presek aktuelne svetske, ali i regionalne i srpske kinematografije. Filmovi su raspoređeni u devet programskih celina, uključujući i dve nove, posvećene subverzivnim i žanrovskim filmovima. Kao i svake godine, „Vreme“ i ovoga puta donosi minimalni izbor deset filmova koje ne bi trebalo propustiti. Pored filmova iz ovog izbora, svakako će biti zanimljivo pogledati i aktuelne filmove velikih reditelja, među kojima su i Džimijeva dvorana Kena Louča, Kraljica i zemlja Džona Burmana, Mape do zvezda Dejvida Kronenberga, Nova prijateljica Fransoa Ozona, Bele noći poštara Alekseja Trjapicina Andreja Končalovskog, Telo Malgožate Šumovske, Feniks Kristijana Pecolda, Eskobar – Izgubljeni raj Andree Di Stefana, Budala Jurija Bikova, Divlji život Sedrika Kana, Rez Fatiha Akina, Enklava Gorana Radovanovića, I dalje Alis Ričarda Glacera i Voša Vestmorlenda u kojem je Džulijen Mur ostvarila ulogu života, kao i nekoliko biografskih filmova – Sen Loran Bertrana Bonela, kojim se Fest i otvara, zatim Teorija svega Džejmsa Marša o životu genijalnog astrofizičara Stivena Hokinga, film zasnovan na memoarima njegove supruge Džejn, ostvarenje Ejbela Ferare Pazolini, posvećeno velikom italijanskom reditelju, s maestralnim Viljemom Defoom u naslovnoj ulozi, i film Tese Luiz Salome o kultnom francuskom reditelju Leu Karaksu. Tu je i niz pratećih programa, među kojima i retrospektive posvećene Mileni Dravić i ruskom reditelju Aleksandru Sokurovu.

Razgovori s bogovima

Režija: Vorvik Tornton, Ektor Babenko, Mira Nair, Hideo Nakata, Amos Gitai, Aleks de la Iglesija, Emir Kusturica, Bahman Gobadi, Giljermo Arijaga

Omibus Razgovori s bogovima nastao je prema ideji meksičkog pisca reditelja Giljerma Arijage, scenariste Injarituovih filmova 21 gram i Babel i filma Tri sahrane Melkijadesa Estrade Tomija Li Džonsa, a realizovalo ga je devet priznatih svetskih reditelja, među kojima i Emir Kusturica. Reč je o pričama sa zadatom temom: religijsko nasleđe i odnos savremenog čoveka prema religioznosti. Svaki od reditelja uzeo je za okvir svoje priče drugu religiju – Vorik Tornton se bavi aboridžinskom spiritualnošću, Hektor Babenko afrobrazilskom umbanda religijom, Mira Nair hinduizmom, Hideo Nakata šintoizmom, Aleks dela Iglesija katolicizmom, Emir Kusturica pravoslavljem, Bahman Gobada islamom, dok se u poslednjoj priči Giljermo Arijaga bavi ateizmom. Devet religija, devet kultura, devet rediteljskih rukopisa pružaju devet različitih pogleda na život, smisao ljudske egzistencije i pitanje postojanja boga. Redosled filmova u ovom omnibusu postavio je Mario Vargas Ljosa.

Čovek ptica

Režija: Alehandro Gonzales Injaritu

Uloge: Majkl Kiton, Zak Galifijanakis, Edvard Norton

Apsolutni pobednik ovogodišnjeg takmičenja za nagrade Američke filmske akademije je film Alehandra Gonzalesa Injaritua Čovek ptica. Ovaj film dobio je Oskare za najbolju režiju, najbolji originalni scenario, najbolju fotografiju, kao i oskara za najbolji film godine. Film poseduje svu težinu i kompleksnost koju poznajemo iz ranijih Injarituovih filmova, ali ovoga puta uz dodatak gorkog humora, koji dodatno podvlači beznadežnost njegovih junaka, i tehnike „nevidljivih rezova“ zbog koje film izgleda kao snimljen u jednom kadru. Glavni junak filma je šezdesetogodišnji glumac po imenu Rigan Tompson (Majkl Kiton), koji je zahvaljujući filmskoj ulozi superjunaka Čoveka-ptice stekao slavu, ali i status glumca koji se „prodao“ filmskoj industriji, za čim će uslediti i krah u privatnom životu. Svoju skoro ugaslu karijeru, umetnički kredibilitet i samopoštovanje on sada pokušava da povrati radom u teatru. Počinje da radi na Brodveju adaptirajući za pozorište priču Rejmonda Karvera O čemu govorimo kad govorimo o ljubavi, ali ništa ne ide kako bi on hteo. Srlja iz nesporazuma u nesporazum, iz poraza u poraz, a iz svog promašenog života beži u halucinacije i vizije, dok ga kao mračni i groteskni alter-ego proganja lik koji je nekad glumio, lik Čoveka-ptice.

Ritam ludila

Režija: Dejmijen Šazel

Uloge: Majls Teler, J. K. Simons, Pol Rajzer, Melisa Benoist

Rediteljski dugometražni prvenac Demijena Šazela najprijatnije je iznenađenje ove sezone. Nakon hvalospeva kritike i nagrada na filmskom festivalu u Sandensu, poslednje priznanje koje je Šazelov muzički film dobio jesu i tri Oskara – za epizodnu ulogu, miks zvuka i montažu. Endrju Nejman je sin propalog pisca i talentovan mladi džez bubnjar s ambicijom da postane najbolji bubnjar na svetu, ali i sa strahom da ne ponovi očevu sudbinu. Upisuje Šefer, prestižni njujorški konzervatorijum, i postaje deo tamošnjeg školskog orkestra. Ali kada pomisli da su mu karijera i blistava budućnost obezbeđeni, suočiće se sa šefom orkestra, ekscentričnim profesorom Terensom Flečerom. Flečer je opsednut savršenom tehnikom sviranja, a da bi iz studenata izvukao najbolje, tera ih da prekorače sopstvene granice i to uz pomoć okrutnih, skoro sadističkih, pedagoških metoda. Kada ih primeni na mladom Endrjuuu, dovešće ga do ivice izdržljivosti i ludila. Izvrstan, nepredvidiv, dinamičan film, sjajna studija karaktera, jedna od najboljih muzičkih drama snimljenih poslednjih godina, i maestralna rola Dž. K. Simonsa, koji je za ulogu profesora Flečera posle Zlatnog globusa dobio i Oskara za najbolju epizodnu ulogu.

Beli bog

Režija: Kornel Mundruco

Uloge: Žofija Psota, Šandor Žoter, Lili Horvat

Fascinantan film kultnog mađarskog reditelja o pobuni pasa protiv ljudi. Budimpeštanske vlasti donose novi zakon o kućnim psima kojim se nameću visoke takse na držanje pasa mešanaca i time se favorizuju rasni psi. Vlasnici odbacuju svoje mešance i azili postaju pretrpani. Trinaestogodišnja Lili se bori da zadrži svog ljubimca Hagena, ali njen otac ga ipak ostavlja na ulici. Hagen se pridružuje čoporu uličnih pasa koje ganjaju kafilerijske patrole, da bi ga se na kraju dočepao trener borilačkih pasa i od njega okrutnim metodama napravio ubilačku zver. Hagen zatim beži od njega i staje na čelo čopora s kojim pokreće pobunu protiv ljudi. Sve to vreme Lili ne odustaje od potrage za Hagenom i jedino ona možda može da zaustavi opšti rat ljudi i pasa. „Mundruco savršeno kontroliše i veličanstveno upečatljivim filmskim jezikom realizuje jednu snažnu metaforu, lagano se šetajući kroz žanrove i između njih; a to što je ekipa Belog boga uradila sa psima – ima ih preko dvesta pedeset! – to jest kako ti psi glume i kako ih Mundruco i ekipa vode i režiraju, e to još nije viđeno“, napisao je Teofil Pančić o ovom filmu. „Jedan od onih dragocenih trenutka koji gledaoca vrate u stadijum dečije fasciniranosti umećem: gledaš otvorenih usta i pitaš se: pa kako, zaboga, kako?!“

Turista

Režija: Ruben Estlund

Uloge: Johanes Bah Kunke, Lisa Luven Kongsli, Klara Vetergren

Film Turista švedskog režisera Rubena Estlunda (1974) jedno je od najzapaženijih ostvarenja na svetskim festivalima prošle godine. Priča o dobrostojećoj švedskoj porodici koja zimske praznike provodi na skijanju u Francuskim Alpima gde im se umalo desi nesreća i gde muž i otac na nagoveštaj nesreće reaguje sebično i kukavički, istovremeno je i duhovita studija o krizi muškosti u (post)modernim vremenima i živopisna freska o trivijalnim problemima „prvog sveta“. Istovremeno duhovit i uznemirujući, Turista je film koji vešto stapa kritičku oštricu sa notom vrhunske bioskopske zabave. Pritom nije reč o filmu s tezom, nego o zaigranom umetničkom delu tokom koga se, kao u kadrilu, pozicije nekoliko puta promene.

Divlje dete

Režija: Vuk Ršumović

Uloge: Denis Murić, Pavle Čemerikić, Isidora Janković, Miloš Timotijević

Nakon više nego uspešne svetske premijere na prošlogodišnjoj venecijanskoj Mostri i serije nagrada na svetskim festivalima, najiščekivaniji i najtraženiji domaći film, rediteljski prvenac Vuka Ršumovića, na Festu će imati svoju srpsku premijeru. Film je zasnovan na istinitom događaju. U proleće 1988. u bosanskim planinama lovci pronalaze divljeg dečaka koji je živeo među vukovima. Daju mu ime Haris Pućurica i šalju u sirotište u Beograd gde se polako adaptira na život u civilizaciji i socijalizuje se. A onda, u proleće 1992. godine, bosanske vlasti traže da ga iz Beograda vrate u Bosnu u kojoj upravo počinje rat. Kritičari su konstatovali da Ršumovićev film jeste na tragu Trifoovog Divljeg deteta, ali je bez Trifoove optimističke poente u ključu afirmacije civilizacije: Haris završava u istoj šumi u kojoj su ga pronašli, bos i divlji, ali u maskirnoj uniformi. Ovaj film je nedavno na festivalu u Palm Springsu dobio nagradu za najbolji debitantski film snimljen prošle godine u svetu.

Magija na mesečini

Režija: Vudi Alen

Uloge: Kolin Firt, Ema Stoun, Marša Gej Harden, Hejmiš Linklajter

Ljubitelji sedme umetnosti kojima je Vudi Alen najdraži režiser već godinama znaju da će im njihov omiljeni autor makar jednom godišnje priuštiti vrhunski gledalački užitak. Nakon višedecenijskog „njujorškog razdoblja“ tokom koga su se njegovi filmovi po pravilu dešavali u Velikoj jabuci, Alen je u dvadeset i prvom veku snimio niz filmova koji su bili posvete velikim evropskim gradovima (London, Pariz, Barselona, Rim). Magija na mesečini širi Alenovu filmsku geografiju na prostor Azurne obale. U priči u kojoj važne role imaju mađioničar i vidovnjakinja, Alen je, posle Skarlet Johanson i Penelope Kruz, novu mladu muzu pronašao u Emi Stoun. Tipično alenovska kombinacija humora, ljubavnih intriga i lepih pejzaža predstavlja filmsko iskustvo koje ne treba propustiti.

Takva su pravila

Režija: Ognjen Sviličić

Uloge: Emir Hadžihafizbegović, Jasna Žalica, Hrvoje Vladisavljević

Ognjen Sviličić je bez sumnje najuspešniji i ponajbolji hrvatski režiser i scenarista nove generacije. I kao scenarista i kao režiser on se već istakao „bosanskom tematikom“ (Put lubenica, Armin…). Mada se njegov novi film Takva su pravila odigrava u Zagrebu, dvoje glavnih protagonista su Bosanac i Bosanka koji tamo već neko vreme žive. Baziran na stvarnom slučaju tinejdžerskog nasilja čija je žrtva bio dečak Luka Ric, Takva su pravila nije, međutim, toliko film o nasilju kao takvom, koliko je film o posledicama nasilja. Vrhunski režiran i odglumljen (Hadžihafizbegović je nagrađen u Veneciji), snimljen uglavnom u kamernoj atmosferi, ovo je film koji je možda zaslužio i više od ulaska u jedan od programa Filmskog festivala u Veneciji, koliko god to bio jedan od najvećih uspeha hrvatske kinematografije uopšte.

Gospođica Džuli

Režija: Liv Ulman

Uloge: Džesika Častejn, Kolin Farel, Samanta Morton

Glumačka ikona evropske i svetske kinematografija Liv Ulman se već tridesetak godina povremeno okuša i kao rediteljka. Film Gospođica Džuli je u tom smislu njen dosad najambiciozniji iskorak. Film je baziran na čuvenoj Strindbergovoj drami Gospođica Julija, ali je u skladu s prebacivanjem radnje u Irsku dobio naslov Gospođica Džuli. Uz klasičan predložak i sjajne glumce, Liv Ulman je uspela da napravi film koji istovremeno prati radnju Strindbergove drame, ali unosi i nešto novo. Prepoznatljiva, ali nepotrošena lica Džesike Častejn i Samante Morton, Liv Ulman nam prikazuje sa intenzitetom sličnim onom po kojem pamtimo njeno lice u velikim Bergmanovim filmovima u kojima je glumila. Sjajan omaž slavne norveške glumice velikom norveškom dramatičaru.

Bataljon

Režija: Dmitrij Meshijev

Uloge: Marat Bašarov, Marija Koževnikova, Irina Rahmanova, Marija Aronova, Aleksej Dmitrijev

Film iz mejnstrima ruske kinematografije kojim se ovogodišnji Fest zatvara, zasnovan je na istorijskim događajima. Radnja se odigrava 1917. godine u Rusiji, u prelomnom razdoblju između Februarske i Oktobarske revolucije. Car Nikolaj II Romanov se odrekao prestola, vlast je u rukama privremene vlade. U rovovima na beloruskom frontu ruska vojska je u rasulu dok boljševici vode propagandu i pozivaju na sklapanje separatnog mira s Nemačkom. Po naredbi vlasti, da bi se vojnicima na frontu podigao borbeni moral, formira se dobrovoljački ženski „Bataljon smrti“ pod komandom poručnice Marije Bočkarove, jedne od prvih žena oficira u ruskoj vojsci i dobitnice najvećeg ruskog vojničkog ordena, Georgijevskog krsta. Dvestotinjak pripadnica bataljona su različitog socijalnog i nacionalnog porekla, među njima su seljanke, radnice, pripadnice građanskog staleža, čak i plemkinje, a pored Ruskinja ima i Estonki, Letonki, Jevrejki, Engleskinja. Bataljon smrti odlazi na front. Istorijski film čiju produkciju potpisuje Fjodor Bondarčuk, producent i reditelj Staljingrada, prikazanog na Festu prošle godine.