Trajanova tabla

Učvrstivši Limes na Dunavu, Rimljani su se zainteresovali i za Dakiju, prekodunavsku oblast koja je zauzimala otprilike teritoriju današnje Rumunije, i to iz dva razloga. Prvi razlog bili su bogati dački rudnici zlata i drugih plemenitih metala kojima je Dakija bila bogata, a drugi – opasnost za imperiju koja je pretila od dobro organizovanog i relativno jedinstvenog dačkog kraljevstva, naročito posle stupanja na presto dačkog kralja Decebala 86. godine. Zbog toga su protiv Decebala pohode povela tri rimska imperatora – Domicijan, Nerva i Trajan. Rimski car Trajan (vladao od 98 do 117. godine) predvodio je dva pohoda protiv Dačana, i tek u drugom uspeo da ih konačno savlada. Trajanove pripreme za pohod na Dačane bile su dugotrajne i opsežne. U tu svrhu ovaj rimski imperator je preduzeo čitav niz graditeljskih poduhvata na prostoru Đerdapa – dovršio je put kroz Đerdapsku klisuru, započet još za Tiberijeve vladavine, načinio kanal kojim je plovidba kroz Đerdap učinjena bezbednom, u blizini današnjeg Karataša podigao utvrđenje Dijanu koji je ovaj kanal obezbeđivao (ostaci ove tvrđave i danas postoje i nalaze se neposredno pored hidroelektrane „Đerdap I“), a nedaleko od današnjeg Kladova, odnosno Turnu Severina u Rumuniji, sagradio jedno od najznačajnih dela rimskog građevinarstva – most na Dunavu. Po završetku puta kroz klisuru, Trajan je naredio da se u stenu iznad puta ukleše natpis: „Imperator cezar, sin božanskog Nerve, Nerva Trajan Avgust, pobednik nad Germanima, veliki pontif, četvrti put postavljen za tribuna, otac domovine, konzul po treći put, planine je isklesao i postavio grede od kojih je napravljen ovaj put“. Ova kamena, takozvana Trajanova tabla, dugačka 3,2 i visoka 1,8 metara, i danas stoji u Đerdapskoj klisuri, 2,5 km uzvodno od Tekije, ali ne na originalnom mestu. Naime, izgradnjom hidroelektrane „Đerdap“ podignut je nivo Dunava i potopljen je antički rimski put, a Trajanova tabla isečena i ponovo postavljena dvadesetak metara više. Danas je vidljiva samo s reke.

Lice kralja Decebala