Novi Sad: Tragedija i posledice
Posle svečane liturgije u beogradskoj Sabornoj crkvi ustoličen je 45. patrijarh
Liturgiji i ustoličenju u ne baš dupke punoj Sabornoj crkvi prisustvovali su premijer Srbije Mirko Cvetković sa članovima Vlade, predsednica Skupštine Srbije Slavica Đukić Dejanović, gradonačelnik Beograda Dragan Đilas, savetnik predsednika Srbije Mlađan Đorđević i premijer Republike Srpske Milorad Dodik, nadbiskup beogradski Stanislav Hočevar, apostolski nuncije Orlando Antonini, muftija Islamske zajednice Srbije Muhamed Jusufspahić i reis-ul-ulema Islamske zajednice Srbije Adem Zilkić, bivši premijer Srbije i bivši gradonačelnik Niša Zoran Živković, kao i princ Aleksandar Karađorđević sa princezom Katarinom.
„Običaj je da patrijarh pri stupanju na presto iznose svoj program. Ja programa nemam: moj program je program naše svete Crkve“, rekao je patrijarh Irinej u svom pristupnom govoru, pošto je od mitropolita Amfilohija primio oznake dostojanstva – patrijaraško žezlo, panagiju Svetog Save i nisku medaljona sa likovima svih srpskih svetitelja, a na glavu stavio patrijašku kamilavku. „Ja sam slab i očekujem da zajedno krmanimo crkvom“.
Kao što se i očekivalo, centralno mesto govora je bilo Kosovo. „Ustoličenje, ono pravo ustoličenje trebalo bi da se obavi u Pečkoj patrijaršiji, ali mi ne znamo kada će ono biti“, rekao je patrijarh i zapitao se da li će se ustoličenje (možda) obaviti u drugoj državi. „Imamo mnogo zadataka kao Crkva, a najvažniji je da spasavamo sveto Kosovo, da pomognemo državi ne žaleći truda, a ako treba i žrtava“.
DIMITRIJE (PAVLOVIĆ) 1920-1930.
Rođen u Požarevcu 1846. Za patrijarha srpskog rukopoložen u beogradskoj Sabornoj crkvi godine 1920, u svojoj 74. godini. Za vreme patrijarha Dimitrija, obnovljena je stara Braničevska eparhija i uspostavljene su tri nove: Češko-moravska, Američko-kanadska i Bihaćka, a izabrano je šesnaest novih arhijereja. Tek posle njegovog upokojenja proglašen je jedinstveni Ustav za celu SPC, pripreman punu deceniju. Upokojio se 1930. u Beogradu i po svojoj želji sahranjen je u manastiru Rakovici.
VARNAVA (ROSIĆ) 1930-1937.
Rođen 1880. u Pljevljima. Posle upokojenja patrijarha Dimitrija, izabran je za drugog patrijarha obnovljene Patrijaršije i rukopoložen 1930. Za njegovo vreme Srpska crkva je doživela pravu obnovu. Ujedinio je Crkvu, ranije izdeljenu u šest raznih zakonodavnih, administrativnih, finansijskih i jerarhijskih područja. Doneo je Ustav SPC sa Sprovedbenim naredbama. Umro 1937. u Beogradu, pod nerazjašnjenim okolnostima. Sahranjen je u Malom hramu Svetog Save u Beogradu.
GAVRILO (DOŽIĆ) 1938-1950.
Rođen je 1881. u Vrujcima, u Donjoj Morači. Po završetku Bogoslovsko -učiteljske škole u Prizrenu, postavljen je za učitelja u Dečanima. Posle završetka studija u Atini, postavljen je za glavnog sekretara manastira Hilandara. Od 1911. do kraja Balkanskog rata, bio je mitropolit raško-prizrenski. Docnije, 1920, premešten je za mitropolita obnovljene Pećke eparhije, a potom za mitropolita crnogorsko-primorskog. Za patrijarha srpskog izabran je i rukopoložen 1938. Umro iznenada, maja 1950. u Beogradu, sahranjen i je u Sabornoj crkvi u Beogradu.
VIKENTIJE (PRODANOV) 1950-1958.
Rođen 1890. u Bačkom Petrovom Selu. Posle gimnazije u Novom Sadu, upisao je Bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Kada je Temišvar 1919. pripao Rumuniji, jerođakon Vikentije prelazi u Jugoslaviju, gde je primljen kao podbeležnik Bačke eparhije, što ostaje do 1921. Postaje i protođakon. Do 1932. bio je sekretar Upravnog odbora manastira Karlovačke mitropolije. Za arhiđakona je rukopoložen 1932. kada postaje i glavni sekretar Svetog arhijerejskog sinoda. Za patrijarha srpskog izabran je i rukopoložen 1950. Upokojio se pod zagonetnim okolnostima, neposredno posle zasedanja Svetog arhijerejskog sabora na kojem je odbijen pritisak da se prizna političko-partijskom odlukom osnovana „Makedonska pravoslavna crkva“. Sahranjen je u grobnici mitropolita Mihaila u beogradskoj Sabornoj crkvi.
GERMAN (ĐORIĆ) 1958-1990.
Hranislav Đorić je rođen 1899. godine u Jošaničkoj banji. Osnovnu školu završio je u Kruševcu, a devetorazrednu Bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Pravoslavni bogoslovski fakultet završio je 1942. godine. U Čačku, gde je bio pisar Duhovnog suda i istovremeno predavao veronauku u čačanskoj Gimnaziji, rukopoložen je u čin đakona. Godine 1956. izabran je za episkopa žičkog, a 1952. godine za episkopa budimskog. Patrijarha Vikentija nasledio je 1958. godine. Patrijarh German se posle povrede kuka lečio na VMA a na osnovu mišljenja konzorcijuma lekara konstatovano je da više ne može da obavlja dužnost, pa je za života izabran njegov naslednik. Umro je 1991. godine i sahranjen je u hramu Svetog Marka u Beogradu.
PAVLE (STOJČEVIĆ) 1990-2009.
Za patrijarha izabran umesto teško obolelog Germana, godine 1990. Hirotonisan u Sabornoj crkvi u Beogradu, a u drevni presto srpskih patrijarha ustoličen je u Pećkoj patrijaršiji 1994. godine. Patrijarh Pavle, pre zamonašenja Gojko Stojčević, rođen je 1914. u selu Kućanci, kod Donjih Miholjaca, u Slavoniji. Gimnaziju završio u Beogradu, Bogosloviju u Sarajevu, a Bogoslovski fakultet u Beogradu. Od 1955. do 1957. je u Atini, na postdiplomskim studijama na onamošnjem Bogoslovskom fakultetu. Kao izbeglica iz NDH, u vreme Drugog svetskog rata, boravio u manastiru Svete trojice u Ovčaru i bio veroučitelj deci izbeglica u Banji Koviljači. Kao episkop raško-prizrenski ustoličen i u prizrenskoj Sabornoj crkvi, u oktobru 1957, kada episkop Pavle započinje veliku obnovu mnogih starih i porušenih hramova, kao i gradnju novih. Sahranjen u manastiru Rakovica. Poslednjem ispraćaju prisustvovalo koko 600.000 ljudi, a još toliko je prošlo pored odra.
Patrijarh Irinej je nedavno izjavio da veruje da bi SPC pozdravila ako bi papa Benedikt XVI da povodom obeležavanja Milanskog edikta posetio Srbiju:
„To bi bio korak susreta i kontakata pravoslavne i zapadne crkve i od
njega ne može biti štete, već samo koristi, jer bez kontakata i
razgovora ne može biti ni promena onoga što je ideal i interes za
jedinstvo hrišćanske crkve“, naveo je Irinej.
On je podsetio da je i ranije za života počivšeg patrijarha Pavla bilo
izraženih želja da papa poseti srpsku crkvu, ali da je tada odgovoreno
da „prilike nisu zrele i da ima puno razloga da se to ne dogodi“.
Na čelu odbora za proslavu godišnjice Milanskog edikta biće, kako se
očekuje, novi patrijarh. Planirano je da centralna svečanost
obeležavanje godišnjice Milanskog edikta bude održana u Nišu.
Irinej je podsetio da bi to bio prvi susret verskih poglavara
pravoslavne i zapadne crkve posle 1054. godine, ili velike šizme, kada
je došlo do njihovog raskola.
Tokom ceremonije rukopoloženja, patrijarh srpski Irinej posebno je pomenuo Kosovo uz reči «ako zaboravimo Kosovo, Kosovo će zaboraviti nas», a zatim je kazao da predstoji svečano rukopoloženje u Pećkoj patrijaršiji, pa se zapitao: «Hoćemo li moći da tamo odemo, hoćemo li otići u tuđu zemlju, hoćemo li moći da obiđemo Visoke Dečane, Gračanicu i Bogorodicu Ljevišku…» Svečani zvanični čin ustoličenja se vrši u manastiru Pećke patrijaršije, a to nije vezano za neki rok, nego će taj rok naknadno biti određen u skladu sa odlukom samog patrijarha, a i u dogovoru sa Sinodom.
Posle (svega) četiri kruga glasanja, Izborni sabor Srpske pravoslavne crkve imenovao je trojicu kandidata za budućeg patrijarha: episkopa niškog Irineja, mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija i episkopa bačkog Irineja, a kovertu sa imenom patrijarha izvukao je arhimandrid Gavrilo iz manastira Lepavina u Hrvatskoj.
U prvom krugu glasanja izabran je mitropolit Amfilohije sa 25 glasova, u drugom vladika niški Irinej sa 23. U trećem krugu blizu cenzusa „gurali“ su se Jefrem banjalučki i Irinej bački, da bi u četvrtom Irinej dobio neophodna 23 glasa, a Jefrem nedovoljan 21 glas. Od „mladih lavova“, najviše je dobio episkop zahumsko-hercegivački Grigorije – 12 glasova.
Novoizabrani patrijarh Irinej izjavio je Tanjugu da je njegov izbor bila volja Božja i volja Svetog arhijerejskog sabora. „Na tu tešku dužnost izabran sam uz pomoć braće arhijereja sa kojima ću zajedno nositi breme i sve probleme“, rekao je neposredno po izboru.
Irinej je rođen 1930. godine u Vidovu kod Čačka od oca Zdravka i majke Milijane. Na krštenju dobio je ime Miroslav. U rodnom selu završio je osnovnu školu, a potom je išao u gimnaziju u Čačku. Završio je Bogosloviju u Prizrenu, a potom i Bogoslovski fakultet u Beogradu. Ubrzo po odsluženju vojnog roka postavljen je za suplenta Prizrenske bogoslovije. Pre stupanja na dužnost profesora, u oktobru 1959. godine u manastiru Rakovica, od strane Njegove svetosti patrijarha Germana prima monaški čin, dobivši monaško ime Irinej. Istoga meseca na dan Sv. Petke 27. oktobra 1959. u crkvi Ružici na Kalemegdanu rukopoložen je u čin jeromonaha. Dok je službovao kao profesor u Prizrenskoj bogosloviji, upućen je na postdiplomske studije u Atinu, da bi 1969. godine bio postavljen za upravnika Monaške škole u manastiru Ostrogu, odakle se vraća u Prizren gde je postavljen za rektora Prizrenske bogoslovije. Sa te dužnosti izabran je 1974. za vikarnog episkopa patrijarha Germana sa titulom episkopa moravičkog. Godinu dana kasnije izabran je za episkopa niškog, gde se do danas nalazio.
Arhiva nedeljnika Vreme obuhvata sva naša digitalna izdanja, još od samog početka našeg rada. Svi brojevi se mogu preuzeti u PDF format, kupovinom digitalnog izdanja, ili možete pročitati sve dostupne tekstove iz odabranog izdanja.
Vidi sve
