Umro Nelson Mandela

Borac protiv aparthejda južnoafrički predsednik Nelson Mandela preminuo je u četvrtak, 5. decembra u 96 godini života u svom domu u predgrađu Johanesburga, u kojoj se nalazio nakon otpuštanja iz bolnice 1. septembra, nakon tri meseca dugog lečenja zbog plućne infekcije.

Mandela je bio predsednik Južnoafričke Republike od 1994. do 1999. i lider Afričkog nacionalnog kongresa (ANC).

Rođen je kao Rolihlahla Mandela u julu 1918. godine u plemenskoj vladarskoj porodici Tembu, u selu Mveze, u oblasti koja danas pripada južnoafričkoj pokrajini Istočni Kejp. U vreme aparthejda njegov rodni kraj bio je sastavni deo Transkeja, jednog od bantustana, koje je osmislila bela aparthejd uprava i u kojima su Afrikanci bili građani tzv. Bantu država, a ne same Južnoafričke republike.

Tokom studija predvodio je demonstracije zbog čega je koledž u Jahanesburgu pohađao kao vanredni student prava.

Godine 1947. izabran je za generalnog sekretara Lige mladih, a pet godina potom, kada je pozivao na masovni protest povodom proslave 300-godišnjice dolaska prvih evropskih doseljenika u Kejp. Osuđen je na devet meseci prisilnog rada u zatvoru.

Često menja mesta boravka, napušta zemlju. Zatvoren je 1960. godine posle zabrane ANC, i iduće godine, kada Južna Afrika postaje republika, kao i ostali optuženi pušten je na slobodu uz kauciju.

Tri godine kasnije Mandela je osuđen na doživotnu robiju, a kaznu je služio u tri različita zatvora.

Godine 1980. počela je međunarodna kampanja za Mandelino oslobađanje, a 1988. godine na koncertu na londonskom Vembliju, 72.000 ljudi pevalo je pesmu „Nelson Mandela Slobodan“. Koncert su pratili milioni gledalaca.

Posle nešto više od 27 godina provedenih u zatvoru, oslobođen je 1. februara 1990. godine. Mandela, koji je u mladosti bio bokser, imao je dugogodišnje probleme s plućima, nakon što je oboleo od tuberkuloze u zatvoru na ostrvu Roben.

Krasili su ga smisao za humor i odsustvo gorčine prema bivšim opresorima što mu je osiguralo zapaženo mesto među svetskim liderima.

Jednom proglašen za teroristu od strane SAD i Velike Britanije zbog njegove podrške nasilnoj borbi protiv aparthejda, pred kraj života je postao nedodirljiva moralna ikona.

Nakon godina aparthejda tokom kojih je bela manjina uz veliko nasilje i torturu potčinjavala crnačku većinu, nakon 27 zatvora, kada je postao je prvi crni predsednik Južne Afrike, omogućio je fuziju rasa i uverenja mireći se čak i sa onima koji su direktno nad njim sprovodili nasilje. Kad je postao predsednik pozvao je svoje bele prethodnike na inauguraciju.

Nobelovu nagradu za mir dobio je 1993, zajedno sa svojim prethodnikom na mestu šefa države belim predsednikom F. V. de Klerkom.

Kada se 1999, povukao iz političkog života vratio se u rodni Istočni Kejp, a njegovi javni nastupi uglavnom su bili u vezi sa radom dobrotvorne Fondacije Mandela, koju je osnovao.

Mandelina knjige poput „Konverzacije sa samim sobom“, doživele su brojna izdanja širom sveta, na čak dvadesetak jezika.

Odigrao je i ključnu ulogu u donošenju odluke da Južna Afrika bude domaćin Svetskog prvenstva u fudbalu 2010, kada se pojavio na svečanom zatvaranju.

Stekao je počasne titule na više od 50 međunarodnih univerziteta.

Nazivali su ga afričkim Linkolnom.