Dražine kosti na Adi?

Petnaest sitnih fragmenata kostiju za koje se pretpostavlja da su delovi ljudskih šaka i ruku; nekoliko komada metala i žice, za koje se pretpostavlja da su deo „lisica“; komadi stakla kao i tragovi sagorevanja nađeni su u subotu 18. juna oko 14.15 časova na dubini oko metar na mestu uz nekadašnji severni zid zatvora na Adi Ciganliji.

Nisu se pokazale tačnim pretpostavke da su ostaci zatvora i neobeležene rake uništeni nivelacijom terena prilikom uređenja Ade Ciganlije. Kosti su nađene već na početku otkopavanja probne sonde, nakon što je Komisija za tajne grobnice ubijenih posle 12. septembra 1944. skenirala teren i locirala mesto na kome se nalazila jama kraj koje je prema iskazu nekih svedoka 16. i 17. jula 1946. u 2 časa ujutru streljan komandant Jugoslovenske vojske u otadžbini Dragoljub Draža Mihailović.

Policija je došla sat nakon otkrivanja kostiju i policijskom trakom obeležila mesto gde su kosti otkrivene, a narednih dana bi tamo trebalo da odu ekipe forenzičara i nastave otkopavanje.

Iskopavanje je započeto desno od ulaza na Adu, uz biciklističku stazu, neposredno pored mesta na kome odnedavna stoji krst sa imenom Dragoljuba Mihailovića.

Da li su pronađene kosti zapravo posmrtni ostaci đenerala Draže treba da pokažu dalja istraživanja i DNK analiza.

Istoričar Srđan Cvetković, sekretar Komisije za tajne grobnice obavestio je o ovom otkriću zamenika državnog tužioca Slobodana Radovanovića, koji je predsednik Komisije za utvrđivanje činjenica o pogubljenju i grobnom mestu Dragoljuba Mihailovića. Ta komisije je ranije zaključila da je Komandant Jugoslovenske vojske u otadžbini general Dragoljub-Draža Mihailović ubijen je 17. jula 1946. godine i sahranjen na Adi Ciganliji, pored nekadašnjeg starog zatvora koji je kasnije srušen.

Komisija inače nije našla zapisnik o izvršenju smrtne presude Dragoljubu Mihajloviću koju je 15. jula 1946. izrekao Vrhovni sud Federativne Narodne Republike Jugoslavije – Vojno veće – sastavljeno od pukovnika Mihaila Đorđevića kao predsedavajućeg i sudija – potpukovnika Milije Lakovića i Mihaila Jankovića, i sekretara – poručnika Todora Popadića. Suđenje je održano u Točideru u Beogradu, od 10. juna do 15. jula 1946.

Državna komisija za tajne grobnice ubijenih od 12. septembra 1944. godine, koju je ustanovila Vlada Republike Srbije, konstituisana je inače 12. novembra 2009. godine. Njen zadatak je da istraži, pronađe i obeleži sve tajne grobnice u kojima se nalaze ostaci streljanih od septembra 1944; kao i da utvrdi tačan broj streljanih. Do sada objavila više preliminarnih izveštaja – do kraja novembra 2010. evidentirala je na osnovu prijava građana i svedoka, 190 lokacija tajnih grobnica, a najavila je dalje popisivanje stradalih lica istraživanje grobnica terenskim istraživanjima u Beogradu, Moravičkom okrugu, Jugu Srbije, u Vojvodini…

Više javno tužilaštvo u Zaječaru bi trebalo u koordinaciji sa Tužilaštvom za ratne zločine RS uskoro da pokrene postupak zvanične ekshumacije. Poslednji izveštaj Komisije od 18.aprila 2011. govori o broju stradalih u Moravičkom okrugu: stradalo 1431 lice 353 nestala, od toga u Čačku 847 (770 stradalih uz 77 nestalih) , Gornjem Milanovcu 459 (312 stradalih i 147 nestalih), Lučanima 350 (244 i 106) i Ivanjici 128 (105 stradalih i 23 nestalih). Kao mesta sa najviše žrtava u tom kraju odskaču Preljina sa 40, Atenica sa 29 stradalih, Gornja Gorevnica sa 29, Donja Trepča 26, itd. Najveće potencijalne lokacije masovnih grobnica u Čačku su kraj Morave i stadiona Borca, u Gornjem Milanovcu kod Gradskog groblja, u Guči na obali Belice, u Ivanjici kod Varoškog groblja.