Cvetovi ljudskog duha

Spomen-zbirka Pavla Beljanskog čuva antologijska dela moderne srpske umetnosti prve polovine 20. veka, dar čuvenog kolekcionara čije ime nosi. Osim stalne postavke, izloženi su i Memorijal umetnika – portreti i dokumentarni materijal autora zastupljeni u Zbirci, i Memorijal Pavla Beljanskog. Svakog oktobra Spomen-zbirka dodeljuje nagradu Pavla Beljanskog, prestižno priznanje za najbolji diplomski rad iz nacionalne istorije umetnosti. Tokom godine u galeriji se održavaju tematske izložbe, studentske i dečje radionice, koncerti i promocije.

„VREME„: Po čemu se izdvaja vojvođansko slikarstvo?

JASNA JOVANOV: Vojvođansko slikarstvo se ne može izdvojiti kao celina izvan opštih umetničkih tokova savremenog perioda. Ipak, ono što ga čini posebnim u korpusu srpske umetnosti novog doba je jedinstvena linija razvoja koja vuče korene od poznog srednjeg veka. Tada počinje njegova integracija u evropske umetničke tokove, kao i povezanost sa umetničkom matricom širokog prostora severno od Save i Dunava, ali i uticaj složenih multikulturnih i multikonfesionalnih činilaca. Naravno, danas je situacija drugačija i slikarstvo posmatramo na planu individualnih ostvarenja. U tom smislu suočavamo se sa malim brojem zaista velikih, harizmatičnih imena, kao što su nekad bili Milan Konjović, Boško Petrović, Jožef Ač ili Tivadar Vanjek. Sa druge strane imamo autore koji i dalje stvaraju, od kojih bih izdvojila Branku Janković, ili Lazara Markovića, ali bi ipak moj lični izbor bio Milan Stanojev. I kao grafičar i kao slikar on stvara punih pet decenija i pripada samom vrhu srpske savremene umetnosti.

Koja dela čine Zbirku Pavla Beljanskog posebnom?

Kolekcija Pavla Beljanskog predstavlja našu najznačajniju i najcelovitiju zbirku srpske umetnosti prve polovine dvadesetog veka. U prilog tome govore pre svega imena autora, od prve generacije srpskih modernista (Nadežda Petrović, Milan Milovanović, Kosta Milićević, Borivoje Stevanović), preko više od trideset imena umetnika generacije koja je stasavala između dva svetska rata, živela i izlagala u Parizu i Beogradu, kao i drugim jugoslovenskim gradovima i na mnogobrojnim inostranim izložbama. To su istovremeno umetnici koji su svojim nastupima u svetu posle Drugog svetskog rata odigrali značajnu ulogu u propagiranju jugoslovenske kulture, a kao likovni pedagozi su učestvovali u formiranju mnogih budućih umetničkih generacija. Ima previše imena da bi se sva navodila, ali da pomenemo bar neka: Savu Šumanovića, Milana Konjovića, Petra Dobrovića, Jovana Bijelića, Mila Milunovića, Rista Stijovića, Sretena Stojanovića… Kolekcija Pavla Beljanskog se prepoznaje po Bijelićevoj Devojci s knjigom, Šumanovićevom Doručku na travi, Konjovićevoj Žetvi, Resniku Nadežde Petrović, Crvenoj terasi Milana Milovanovića, Dečaku s belim šeširom Koste Miličevića, Mrtvoj prirodi Mila Milunovića, Velikoj Izi Vlaha Bukovca kao delima koja se godinama reprodukuju u školskim udžbenicima i svim pregledima istorije umetnosti.