Umro Tomislav Gotovac

Konceptualni umetnik, glumac, performer, multimedijalni i konceptualni umetnik i reditelj avangardnih filmova Tomislav Gotovac (73) umro je u petak 25. juna uveče u zagrebačkoj bolnici Rebro.

Gotovac je rođen 1937. u Somboru u Vojvodini, a 1941. preselio se s roditeljima u Zagreb gde završava osnovnu školu i gimnaziju. Izlagao je na brojnim samostalnim i grupnim izložbama u zemlji i svetu, a 2007. godine Hrvatsko društvo likovnih umetnika dodelilo mu je nagradu za životno delo.

Završio je režiju na Akademiju dramskih umetnosti u Beogradu kod profesora Aleksandra Petrovića, ali zbog filma Lazara Stojanovića „Plastični Isus“ iz 1972, u kojem je igrao, zabranjeno mu je da diplomira sve do 1976. godine. Te godine vratio se u Zagreb gde je proveo ostatak života.

Gotovac je svoj prvi film „Smrt“ snimio 1962. godine u Kinoklubu Zagreb, čiji je bio i jedan od vodećih autora.

Paralelno sa filmom, bavio se i performansom, počev od „Pidžama+četkica za zube“, koji je izveo 1954. u Mostaru.

Godine 1964. uradio je svoje prve kolaže.

Prvu fotografsku seriju priredio je 1960. godine u Zagrebu.

Neki od hroničara njegovu karijeru nazivaju anarhofilmskom. Počeo je ranih 60-ih godina, serijom fotografija, i kolaža, a zatim i izvodi mnogobrojne performanse i snima eksperimentalne filmove – snimke fotografija „Smrt“, 1962. i „Prije podne jednog fauna“ (1963.) eksperimentalni dokumentarac sastavljen od tri sekvence snimane fiksnom kamerom (bolnički balkon s pacijentima, zid i ulično raskrižje). Kao statista sa „posebnim zadatkom“ nastupao je u nizu filmova autora kao što su Lordan Zafranović, Zoran Tadić, Franci Slak, Dušan Makavejev i Bata Čengić. Gotovac je decenijama sarađivao i sa Akademskim kino klubom / Akademskim filmskim centrom pri Domu kulture Studentski grad, u čijoj je produkciji snimio 2006. „Remake“ – rimejk tri eksperimentalna filma koja je sredinom 60-ih uradio u Beogradu, u produkciji Akademskog kino kluba (Pravac, Kružnica i Plavi jahač). Filmovima poput „Kružnice“ (Jutkevitch-Count), „Pravca“ (Stevens-Duke), „Plavog jahača“ (Godard-art) (svi iz 1964.) približava se američkim avangardistima.

Smatraju ga pionirom performansa koji je inspirisao generacije nakon njega (kažu i Marinu Abramović).

Godine 1971. nag je pretrčao Sremsku ulicu u Beogradu, što je ponovio i deset godina kasnije na zagrebačkoj Ilici performansom „Zagrebe, ja te volim“. Tada je trčao nag po centru grada i ljubio asfalt. Svoje avangardne filmove i performanse prikazivao je po čitavom svetu, a između ostalih i u Dablinu, Londonu, Moskvi, Berlinu, Kjotu, Njujorku, Varšavi, Beču, Ljubljani… Promenio je ime Tomislav Gotovac u Antonio Lauer. Pred smrt njegovi radovi su izloženi i u pariskom centru Žorž Pompidu.